Δανειζόμενη τον τίτλο του βιβλίου του κου Χάρις Κούπερ, καθηγητή Ψυχολογίας στο Ντιουκ, ''Μάχη για το Διάβασμα στο Σπίτι'', αναλογίστηκα τις πολυπληθείς μάχες που διαδραματίζονται καθημερινά σε διάφορα σπίτια για αυτό που αποκαλούμε Σχολική Εργασία.
Τι είναι η Σχολική Εργασία; Είναι οι ασκήσεις σε καθημερινή βάση που δίδονται προς διεκπεραίωση στους μαθητές ανεξαρτήτως βαθμίδας από τους δασκάλους τους αλλά και κάθε εργασία μεγαλύτερης μορφής που μπορεί να προαπαιτεί διαχωρισμό και συνεργασία της σχολικής τάξης σε μικρότερες ομάδες - είναι αυτή η μορφή που έχει γίνει γνωστή μα τον ξενόφερτο όρο project.
Η 'μοίρα' της Σχολικής Εργασίας δε διαφέρει καθόλου από τη συνήθη μοίρα κάθε πτυχής της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αρκετός σκεπτικισμός, προβληματισμός, καχυποψία όσον αφορά στη χρησιμότητά της ή και στην αυσιαστική της αξιοποίηση και φυσικά έντονο ρεύμα παρέμβασης από τους εμπλεκόμενους στην όλη διαδικασία της μάθησης για τις αλλαγές ή και βελτιώσεις που κατά την κρίση τους είναι απαραίτητες να λάβουν χώρα.
Τα δύο βασικά ρεύματα που έχουν δημιουργηθεί είναι τα κλασικά που προκύπτουν σχετικά με κάθε ζήτημα που προκαλεί θερμές συζητήσεις. Υπάρχουν οι ένθερμοι υποστηρικτές μα και οι ορκισμένοι εχθροί της. Τα τελευταία βέβαια χρόνια αρκετοί γονείς που μέχρι πρότινος υποστήριζαν τη Σχολική Εργασία ως μέσο βελτίωσης της πορείας εκμάθησης και αποδοτικότητας των μαθητών μα και ως αποτελεσματικό τρόπο επιβολής αυτοπειθαρχίας , πέρασαν στην απέναντι όχθη. Ο λόγος;;;;
Η Σχολική Εργασία, το Διάβασμα στο σπίτι έγινε μπελάς για τους ίδιους. Το άγχος τους όσον αφορά στη συνεπή και έγκαιρη διεκπεραίωση των εργασιών στο σπίτι, αυτό που αγγλιστί λέγεται homework , διογκωνόταν και φυσικά δε μπορούσε να συμβαδίσει με τις λοιπές εργασιακές τους υποχρεώσεις μα και το βαριά φορτωμένο εξωσχολικό πρόγραμμα.
Κάθε ξεκίνημα μιας νέας σχολικής χρονιάς χαρακτηρίζεται από άγχος τόσο από πλευράς των μαθητών, των άμεσα εμπλεκόμενων στη μαθησιακή διαδικασία, μα και των γονιών που ανεξαρτήτως εθνικότητας διακατέχονται από κάποιου είδους παρεμβατικότητα, άλλοτε μεγαλύτερη και άλλοτε μικρότερη στην πρόοδο των παιδιών τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούγεται η φράση: ''Τώρα που τα παιδιά μας πάνε σχολείο , μαθαίνουμε και εμείς από την αρχή. Γινόμαστε ξανά μαθητές.''
Αυτή όμως είναι και η μεγαλύτερη παγίδα που καταστρέφει μακροπρόθεσμα τις σχέσεις γονιών και παιδιών μα κυρίως την σχέση των παιδιών με το σχολείο ως θεσμό και λειτουργία. Καιρός είναι οι γονείς να καταλάβουν ότι είναι λάθος με ολέθριες συνέπειες να εποφθαλμιούν τρόπον τινά το ρόλο του μαθητή που δικαιωματικά ανήκει σε κάθε παιδί που πάει σχολείο.
Δεν είναι όμως αυτή και η μοναδική περίπτωση στην οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι με σύγχυση ρόλων! Φαινόμενο της εποχής μας τα μπερδέματα...
Το πρόβλημα λοιπόν υφίσταται και σκηνές με μαμάδες ή και μπαμπάδες σε απόγνωση να τρέχουν πίσω από τα παιδιά, να φωνάζουν, να ξενυχτούν για να βοηθήσουν ή για να εξασφαλίσουν ότι το παιδί τους θα μάθει καλά απέξω την ιστορία ή τη γεωγραφία, είναι κοινότοπες. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι διττής φύσεως. Από τη μια το σχολείο μετατρέπεται από πηγή χαράς και δημιουργίας σε έναν εφιάλτη και από την άλλη η σχέση γονέων και παιδιών μετατρέπεται σε ένα άχαρο και επικίνδυνο αλισβερίσι του τύπου : ''Αν είσαι καλός μαθητής τότε και εμείς θα σε αγαπάμε. ''
Η λύση του προβλήματος δε βρίσκεται σε μαγικά ματζούνια, σε εκβιασμούς απλούς ή πολύπλοκους , πόσο μάλλον σε άσκηση βίας. Η λύση πηγάζει κατ'αρχήν από το ίδιο το σχολείο και τον τρόπο λειτουργίας του. Το Σχολείο είναι ένας θεσμός που οφείλει ως βασικός φορέας κοινωνικοποίησης και μετάδοσης γνώσεων με τέτοιο τρόπο ώστε να μαθαίνουν οι άνθρωποι από νεαρή ηλικία να αγαπούν την περίεργη φύση τους και να θέλουν να μαθαίνουν, να σέβεται τα ενεργά μέλη του.
Ο σε βασμός στο πρόσωπο του μαθητή σημαίνει πολύ απλά σωστή συμπεριφορά απέναντί του. Το Σχολείο λοιπόν ως σύνολο ανθρώπων που εργάζονται στο όνομα της επιθυμίας τους να συμβάλλουν στην πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των ανθρώπων οφείλει να μάθει τα παιδιά να αγαπούν την αυτόνομη εργασία. Γιατί η αυατόνομη εργασία πρωτίστως προσφέρει ηθική ικανοποίηση και χαρά δημιουργίας. Το ότι κουβαλά στο τέλος της, στην ουρά της και το δώρο της ανταμοιβής για αυτό που έχεις καταφέρει είναι ή τουλάχιστον θα πρέπει να είναι πολύ μικρής ή και δευτερεύουσας σημασίας.
Και επειδή αρκετά ταλαιπωρήθηκαν οι προηγούμενες γενιές μέσα στα στενά της Σκύλλας και της Χάρυβδης , δεν υπάρχει πια περιθώριο για εσφαλμένες στάσεις και συμπεριφορές. Ναι το Σχολείο αποτελεί έτσι και αλλιώς μια μορφή εργασίας . Γίνεσαι μέλος μιας κοινότητας, μαθαίνεις τον εαυτό σου να λειτουργείς σεβόμενος τις ελευθερίες των λοιπών συμμαθητών σου, υπακούοντας σε κανόνες λειτουργίας. Εργάζεσαι λοιπόν πάνω στον εαυτό σου, ίσως στην αρχή ασυνείδητα μα αργότερα μεγαλώνοντας όλο και πιο συνειδητά. Δουλεύεις με τον εαυτό σου για να τον κάνεις καλύτερο μέλος της ομάδας.
Παράλληλα με αυτήν την πορεία 'εκμάθησης του εαυτού σου' προχωρά και το γνωστικό κομμάτι. Μαθαίνει ο μαθητής και από αυτά που μαθαίνει καλείται και εξασκείται σταδιακά να 'κρατά' αυτά που θεωρεί χρήσιμα όχι μόνο βάση των προσωπικών του στόχων μα και βάση του χαρακτήρα του. Μαθαίνει να ταξιδεύει στον κόσμο της γνώσης και να το απολαμβάνει. Το στοίχημα κάθε παιδαγωγού δεν είναι να αποτελεί ενσάρκωση μιας τράπεζας γνώσεων ή ενός αυστηρού κριτή , εξεταστή. Το Στοίχημα του Παιδαγωγού είναι να μάθει τους μαθητές του να καλλιεργούν και να χρησιμοποιούν τη δική τους κριτική ικανότητα και να μη φοβούνται την αυτογνωσία και την αυτοκριτική.
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν λέμε ναι στη Σχολική Εργασία. Δηλαδή λέμε ναι σε κάθε ευκαιρία που θα προσφερθεί στο παιδί μέσω της ανάθεσης μιας εργασίας να ταξιδέψει λίγο μακρύτερα στον κόσμο της γνώσης ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων. Με τι σκοπό όμως;;;;; Με σκοπό να μοιραστεί τις εμπειρίες του μέσα από το ταξίδι που θα πραγματοποιήσει μόνος στο σπίτι του, μέσα στην τάξη με τους λοιπούς συμμαθητές του.
Η Σχολική Εργασία είναι ένας εναλλακτικός τρόπος να ανακαλύψει ο μαθητής τα όρια της ελευθερίας της σκέψης του και της δημιουργικότητάς του και να τα απολαύσει. Βέβαια πρέπει για άλλη μια φορά να τονιστεί ότι το διάβασμα στο σπίτι δεν πρέπει ποτέ μα ποτέ να χρησιμοποιείται από πλευράς των εκπαιδευτικών ως υποκατάστατο της εργασίας που οφείλει να γίνεται εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Ούτε πάλι ως ένας τρόπος να κλειστούν τα παιδιά στα δωματιά τους για να ησυχάσει το κεφάλι των γονιών!
Αν κάθε παιδί καταλάβει ότι μέσω των εργασιών που μπορεί να διεκπεραιώσει προσφέρει και κάθε άλλο παρά αφαιρεί στην προσωπικότητά του, τότε η στάση του θα αλλάξει δια παντός. Αν κάθε γονιός καταλάβει ότι η εργασία δεν είναι μέσο αξιολόγησης και αυτοπροβολής στην τάξη μα μέσο συνεργασίας και ανταλλαγής ιδεών όλων των μαθητών που εμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία θα νιώσει πολύ πιο ανάλαφρος. Θα είναι εκεί πάντα πρόθυμος να ακούσει τυχόν απορίες του παιδιού του και να προσφέρει βοήθεια αλλά δε θα προσπαθήσει ποτέ να υποκαταστήσει το δάσκαλο. Και αν κάθε δάσκαλος δεσμευτεί απέναντι στο ιερό του λειτούργημα και δεν επιτρέψει ξανά στον εαυτό του να υποπέσει θύμα του άγχους να βγει όσο γίνεται περισσότερη ύλη, τότε θα νιώσει την πραγματική ευεργεσία του διδάσκειν. Γιατί ακόμα και η εύρεση και η ανάθεση της κατάλληλης εργασίας για κάθε τάξη και μαθητή στο σπίτι, αποτελεί μία πρόκληση στην οποία καλείται να ανταποκριθεί ο παιδαγωγός.
Τώρα όσο για τους τρόπους να βιώνεται ευχάριστα η εκτέλεση της σχολικής εργασίας είναι τόσοι μα τόσοι πολλοί! Θα επανέλθουμε ξεχωριστά για τους τρόπους που η μάθηση γίνεται παιχνίδι!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου