Εξ αφορμής μιας παράστασης
Τα μαγικά μαξιλάρια είναι μια παράσταση βασισμένη στην ομώνυμη ιστορία του Ευγένιου Τριβιζά, που ανέβηκε στην παιδική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, αποδεικνύοντας με το μαγικό της τρόπο ότι το θέατρο μπορεί να ‘σηκώσει το σύμπαν’ και να προσφέρει αβίαστα και απλόχερα τη λύτρωση της ψυχής από το φορτίο της γκρίζας καθημερινότητας.
Είναι μια ιστορία που θέλει να μας θυμίσει ότι η ουσία της ζωής βρίσκεται στη δύναμη της ελπίδας και του ονείρου που γίνεται όραμα. Χωρίς στόχους και οράματα η ζωή δεν έχει νόημα, δεν έχει αξία και το χειρότερο δεν έχει ομορφιά.
Και πώς ξεκινάει το κουβάρι του μύθου μας; Από την εφεύρεση των μαγικών μαξιλαριών.
Τα μαγικά μαξιλάρια είναι δύο ειδών, εφιαλτικά και μη. Τα εφιαλτικά κατασκευάζονται από τον κακό μάγο του παλατιού, μετά από εντολή του βασιλιά της Ουρανούπολης Αρπατίλου. Ο Αρπατίλος και οι αυλικοί του, που είναι ο μάγος, ο αρχηγός του στρατού και ο πιστός του υπηρέτης Τήλιος Ξεφτήλιος, ζουν με ένα σκοπό. Να βρουν τον τρόπο ώστε κανείς από τους πολίτες της Ουρανούπολης να μην παραπονιέται για τις κακουχίες της καθημερινότητάς του και καμία διαμαρτυρία να μην οργανώνεται από πλευράς τους για την έλλειψη της ευτυχίας που χαρακτηρίζει τη ζωή τους. Το σχέδιό τους βέβαια είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί γιατί όποιο νόμο και διάγγελμα και αν βγάζει ο βασιλιάς Αρπατίλος, οι άνθρωποι εξακολουθούν να προσπαθούν σκληρά να μη χάσουν τη γνώση αυτών των πραγμάτων που τους κάνει ευτυχισμένους. Οι διαμαρτυρίες τους είναι έντονες και συχνές και αυτό δεν είναι καθόλου ευχάριστο για το βασιλιά ο οποίος αναρωτιέται κιόλας γιατί οι πολίτες του δεν τον αγαπούν!
Έτσι μετά από πολλή σκέψη καταλήγουν όλοι στη λύση. Ο μόνος τρόπος για να ‘κοιμήσουν’ απόλυτα το λαό, ο μόνος τρόπος για να ξεχάσει ο λαός την ευτυχία και να σταματήσει να παραπονιέται για την απληστία και την κακία του βασιλιά του, είναι να ξεχάσει τελείως την ομορφιά της ζωής. Έτσι ο μάγος κλείνεται στο εργαστήριό του για εφτά ολόκληρες ημέρες και εφευρίσκει τα μαγικά μαξιλάρια. Τα μαξιλάρια αυτά δεν περιέχουν πούπουλα αλλά όλες τις κακίες που υπάρχουν στον κόσμο, φαντάσματα, τέρατα, μαυρίλα και σκοτάδι.
Οι πολίτες υποχρεώνονται να παραδώσουν στο παλάτι τα παλιά τους μαξιλάρια και παραλαμβάνουν δωρεάν τα μαξιλάρια που ο βασιλιάς τους μοιράζει με την πρόφαση ότι θέλει απλώς να τους κάνει ένα δώρο ως τρόπο για να τους αποδείξει τη γενναιοδωρία του. Το αποτέλεσμα φυσικά είναι τραγικό. Κάθε ένας μόλις κοιμάται βλέπει τρομερούς εφιάλτες και ξυπνάει την επόμενη ημέρα με τέτοιο βάρος από την ασχήμια που τον κυνήγησε στον ύπνο του ώστε φτάνει να πιστεύει ότι είναι και τυχερός που ζει στην Ουρανούπολη και οι μόνες δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει είναι η αυστηρότητα του βασιλιά Αρπατίλου από τη μια- ο οποίος μισεί και γι’αυτό καταργεί τα πάρτυ, τα γενέθλια, τις γιορτές, τις αργίες, λόγος για τον οποίο βγάζει και εντολή να ονομαστούν οι Κυριακές ΠροΔευτέρες, τα δάση, τα πάρκα και τα φυτά - και η σκληρή δουλειά στα ορυχεία για εξόρυξη όλο και περισσότερου χρυσαφιού από την άλλη.
Ένας ολόκληρος χρόνος περνά και όλα πηγαίνουν σύμφωνα με το σχέδιο του Αρπατίλου. Εφόσον οι υπήκοοί του έχουν χάσει τη δυνατότητα να ονειρεύονται, έχουν ουσιαστικά γίνει υποχείριά του γιατί έχουν χάσει την όρεξη και επιθυμία για ζωή. Δεν έχουν όνειρα και έτσι δεν έχουν κανένα κίνητρο για δημιουργία, δεν έχουν κανένα στόχο και κάθε μέρα της ζωής τους είναι απλώς ένα ευχάριστο διάλειμμα από τον εφιάλτη του ύπνου τους.
Βιώνουν τη μεγαλύτερη ίσως τραγικότητα που παραμονεύει στη γωνία την ανθρώπινη ζωή. Να χάνουν οι λέξεις την ουσία τους, γιατί ακριβώς οι έννοιες τις οποίες υποδηλώνουν εξαϋλώνονται και το όμορφο γίνεται μια θολή ανάμνηση και αναπάντητη ερώτηση: Τελικά η ομορφιά υπάρχει ή όχι;;;
Αν δεν υπάρχει τότε μια παθητική μορφή λύτρωσης καλύπτει σα νέφος το φως του ουρανού και όλοι σταδιακά αποκοιμιούνται χωρίς θέλω, χωρίς επιθυμίες, χωρίς την υποψία της χαράς που κρύβεται σε κάθε μορφή διεκδίκησης, σε κάθε μορφή αγώνα ασχέτως της ‘Ιθάκης΄ έτσι όπως ορίζεται ατομικά για κάθε μονομάχο στην αρένα της ζωής
Μα και αν πάλι υπάρχει τότε είναι καταχωνιασμένο στο ντουλαπάκι το αραχνιασμένο εκεί μέσα στο βάθος της καρδιάς, μιας καρδιάς που έχει στραγγίσει και έχει ξεχάσει να νιώθει, να αγαπά, να ελπίζει.
Και όμως η ομορφιά υπάρχει και τελικά αναλαμβάνει το ρόλο του πρωταγωνιστή γιατί ο ‘υποβολέας’ ή ακόμα και ο ‘κομπάρσος’ στη ζωή αυτή καθεαυτή δεν έχει θέση.
Η παιδική ψυχή είναι η αγκαλιά που την προστατεύει. Μια τοσοδούλα μικρή αγκαλιά αλλά τόσο γνήσια ζεστή. Αν η ζωή μας είναι ένα τεράστιο δάσος τότε η ομορφιά δεν κρύβεται ούτε στα φυλλώματα των μεγάλων δέντρων, ούτε στο πλουμιστό κορμί των παραδείσιων, σπάνιων πουλιών. Η ομορφιά κρύβεται στο συννεφάκι το μικρό, το ταπεινό που φλερτάρει αγνά με τον ήλιο, στο μικρό σπασμένο κλαράκι που κείται στο χώμα που διψά για το νερό της βροχής, στο φρούτο που ωριμάζει και γεμίζει χυμούς, στη ρετσίνα που αναβλύζει στον κορμό των δέντρων, στο χάδι του ανέμου, στο παιχνίδισμα της ηλιαχτίδας με τη χλόη, στο κάλπασμα του αλόγου, στο τιτίβισμα του σπουργιτιού, στο μυρμηγκάκι που τρέχει να βρει το ψίχουλο, στη σύνθεση της μελωδίας του τζιτζικιού.
Η ομορφιά της ζωής μας βρίσκεται στην ελπίδα που παραμένει ζωντανή μέσα από την αγκαλιά, το χάδι, το φιλί, το χαμόγελο, το γέλιο. Η ομορφιά είναι η γεύση του ζουμερού καρπουζιού, είναι η αίσθηση του παγωτού έτσι όπως λιώνει στο στόμα, είναι το παγωμένο νεράκι που δροσίζει τον ουρανίσκο μας, είναι τα κεράκια στην τούρτα, είναι τα γιορτινά τραπέζια, είναι οι μυρωδιές, είναι η κορδέλα που στολίζει τα μαλλιά, είναι το αγόρι που ανδρώνεται και διεκδικεί, είναι η θλίψη της πρώτης αποτυχίας, του πρώτου λάθους ή της πρώτης χυλόπιτας, είναι ο πόνος της πρώτης πτώσης που όμως αμέσως αντικαθίσταται σταδιακά από την ανάσταση, είναι το κλάμα αλλά και το γέλιο του μωρού, είναι το βλέμμα της έκπληξης, είναι η βεβαιότητα ότι όλα θα πάνε καλά αρκεί να το θελήσουμε.
Η ομορφιά είναι η μαγεία της αίσθησης που έχεις όταν ο ίδιος σου ο εαυτός σε εκπλήσσει ευχάριστα με τρόπο που δεν είχες καν υποψιαστεί. Είναι το θαύμα της αγάπης που εξοστρακίζει το θηριάκι που γεννούν μέσα σου οι ασχημοσύνες της καθημερινότητας και σε μαθαίνει να απολαμβάνεις την ανάγνωση του άλλου...τόσο ίδιος και ταυτόχρονα τόσο μοναδικός σε σχέση με εσένα ...και έτσι μαθαίνεις τον εαυτό σου μέσα από το καθρέφτισμά του στους άλλους...είναι η λύτρωση από το βάσανο της λησμονιάς που καταπολεμά τη θύμηση, είναι η επιστροφή σε αυτό που γεννά τη ζωή...στη δύναμη που κρύβεται στην ένωση και συμπόρευση των ψυχών...
Αυτό λοιπόν ακριβώς θυμούνται τα παιδιά της Ουρανούπολης και μαζεύουν ό,τι μπορούν από αυτά για να φτιάξουν ένα δικό τους μαξιλάρι. Το μαξιλάρι αυτό δεν έχει πούπουλα. Έχει ό,τι μπόρεσαν να βρουν από θύμησες αγαπημένες, μία κορδέλα, ένα ποίημα για τον έρωτα, ένα κομμάτι τούρτα, μια γιρλάντα, ένας σπόρος που είναι έτοιμος να γεννήσει ζωή, μία δαντέλα λευκή, λίγο μπλε του ουρανού, ένα βόλο πολύχρωμο, τη ζεστασιά ενός φιλιού, μιας αγκαλιάς, του χαμόγελου, του γέλιου...
Κάθε πρωί της ημέρας που ανατέλλει διηγούνται από στόμα σε στόμα το όνειρο που είδε αυτός που κοιμήθηκε με το μαγικό μαξιλάρι το προηγούμενο βράδυ, και η ζωή τους γίνεται ένα πολύχρωμο μωσαϊκό.
Το επιμύθιο διδακτικό και ελπιδοφόρο, με την ομορφιά να κυριαρχεί. Είναι ο κοινός στόχος των νέων παιδιών που δεν προδίδουν τα οράματά τους παρά τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της κοινωνικής τους πραγματικότητας που εξασφαλίζει την κυριαρχία των εχόντων τη θέση ισχύος εξουσιασμού και χειραγώγησης της δύναμης της ανθρώπινης ψυχής.
Ο βασιλιάς και το επιτελείο του χάνονται στο λαβύρινθο των κακών που θέλησαν να απλώσουν. Οδηγούνται στα Τάρταρα του σκότους της κακίας τους και η Ουρανούπολη βρίσκει πάλι τον εαυτό της που είχε επιτρέψει να της βιάσουν.
Ίσως λοιπόν τελικά αναπάντητες ερωτήσεις να μην υπάρχουν. Μόνο η επιθυμία να βρούμε τις απαντήσεις εξασθενεί κατά καιρούς λόγω εξωτερικών ή εσωτερικών επιταγών. Την επιθυμία για ζωή αν δεν ξεχνάμε να προστατεύουμε, δε θα σταματήσουμε να ζούμε...
Σηκωθείτε λίγο και δείτε τη ζωή που σας μιλά, ακούστε τη...τα λοιπά συμπεράσματα δικά σας...
