Ήταν ένα μικρό καράβι

«Ήταν ένα μικρό καράβι»

    ...που ήταν α, α , αταξίδευτο, οέοέ, οέ, οέ. Το τραγούδι του μικρού καραβιού που ταξίδευε στη Μεσόγειο και κάποια στιγμή σώθηκαν οι τροφές του, έχει αποτελέσει μέσα στα χρόνια σήμα κατατεθέν της μουσικής κληρονομιάς μας. 

       Προερχόμενο από το παραδοσιακό γαλλικό τραγούδι Il était un petit navire (μτφ. ήταν ένα μικρό καράβι), στην ελληνική εκδοχή του μένει στη διαμάχη αγοριών και κοριτσιών για το ‘ποιος θα φαγωθεί’   ενώ στην πρωτότυπη μορφή του ο άντρας που επιλέγεται κατόπιν κλήρου για «φάγωμα» σώζεται από ένα θαύμα της Παναγίας.

  

         Σε κάθε εκδοχή όμως το μικρό καράβι δε χάνεται και συνεχίζει τον κύκλο της Μεσογείου. Και η μελωδία του συνδέει γενιές που το αγαπούν ανεξαρτήτως εποχής. Μια και ο Ιούνιος αποτελεί το μήνα εορτασμού της μουσικής (21 Ιουνίου), θυμήθηκα το παιδικό αυτό τραγουδάκι και τις ‘παιχνιδιάρικες’ προεκτάσεις του. Η μουσική είναι ο μάρτυρας της εποχής της. Δύσκολες οι συνθήκες των ταξιδιών τα παλαιότερα χρόνια με τον αγώνα της επιβίωσης να αποτελεί το πρωταρχικό πρόβλημα. Και το θαύμα ερχόταν να λύσει το πρόβλημα δια μαγείας. 

   

    Υπάρχουν σήμερα μαγικές λύσεις; Και ποιο είναι το μεγαλύτερο άραγε πρόβλημα των σύγχρονων ταξιδευτών; Γιατί από τροφές άλλο τίποτα. Ανθυγιεινές και άγευστες, ίσως ναι. Μα λιγοστές με τίποτα. Ευκαιρία ίσως να παίξουμε παρέα με τη Μουσική το παιχνίδι της αναζήτησης του δικού μας προβλήματος. Ποια «Μεσόγειο» θέλουμε να εξερευνήσουμε; Και με τι «εισιτήριο»;

    Οι νεότεροι πάντως δεν περιδιαβαίνουν τέτοια μουσικά μονοπάτια. Τα τραγούδια τους μιλούν περισσότερο για τη θάλασσα παρά μεμονωμένα για τη θάλασσα της Μεσογείου.

        Ένας πολύ αγαπημένος τους στίχος ‘αν θα μπορούσα τον κόσμο να άλλαζα, θα ξαναέβαφα γαλάζια τη θάλασσα’ με βοήθησε να δώ κάτι που είχα αφήσει κατά λάθος ξεχασμένο κάτω από την προστατευτική σκιά μιας ομπρέλας. Οι νέοι σήμερα ίσως νιώθουν ότι δεν έχουν πια τι να εξερευνήσουν μια που ακόμα και η θάλασσα φαίνεται ότι έχει χάσει το χρώμα της. Και το πρόβλημα είναι ότι το δικό τους «εισιτήριο» το έχουν καταβάλει προκαταβολικά.

      Και εμείς; Α εμείς οι μεγάλοι γιορτάζουμε την παγκόσμια ημέρα μουσικής με εκδηλώσεις ανά τη χώρα και ενίοτε χανόμαστε συγκινημένοι σε τραγούδια της κάποτε δημιουργηθείσας μουσικής μας παρακαταθήκης. Μα τα διόδια του ταξιδιού μας είναι δανεικά, παρμένα αριστοτεχνικά μά βίαια από τους νέους που ακόμα τολμούν να σχεδιάζουν τα δικά τους. Ευτυχώς χωρίς διόδια...και τους εύχομαι ολόψυχα καλές πλεύσεις....

Όταν κλείνει η "Τράπεζα του πολιτισμού" - Σκέψεις για το κλείσιμο της Κρατικής Τηλεόρασης

Όταν κλείνει η ΚΡΑΤΙΚΗ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ 

«Μία περιπέτεια του πολιτισμού»

Ο πολιτισμός είναι μία λέξη χιλιοχρησιμοποιημένη και ίσως πολλές φορές όχι με τον τρόπο που της αρμόζει. Μα ως έννοια δεν πρόκειται ποτέ να χάσει την αξία της και την ουσία της ύπαρξής της. Το σημερινό κείμενο της συντροφιάς είχε σκοπό να ξεκινήσει ένα αφιέρωμα στα παιχνίδια του καλοκαιριού μια και τα σχολεία κλείνουν τις πόρτες τους μέχρι το Σεπτέμβρη. Μα τα γεγονότα πολλές φορές μάς προλαβαίνουν και έτσι η συντροφιά μας σήμερα στάθηκε σε μία φράση που ακούστηκε από την κα Μαρίζα Κωχ στις τελευταίες ώρες εκπομπής της κρατικής τηλεόρασης «Σήμερα κλείνει η τράπεζα του πολιτισμού».

Ο πολιτισμός κάθε έθνους έχει πολλές διεξόδους έκφρασης οι οποίες προσαρμόζονται και διαμορφώνονται με βάση τις τεχνολογικές εξελίξεις κάθε εποχής. Και πολλές είναι οι στιγμές στην ιστορία του ανθρώπου που κάποιες διέξοδοι αντικαταστάθηκαν από κάποιες άλλες ή πετάχτηκαν στον καιάδα αυτών των επιτευγμάτων που έπαψαν να θεωρούνται σημαντικά ή αξιόλογα.

Η κρατική τηλεόραση έχει ταυτιστεί στη συνείδηση των περισσοτέρων ως φορέας πολιτισμού. Άλλωστε η τηλεόραση εν γένει από τη στιγμή της εφεύρεσής της θεωρήθηκε ως «υπηρέτης» του πολιτισμού. Μόνο που κάποια στιγμή η τηλεόραση μάς τρόμαξε με κάποιες από τις πτυχές του «πολιτισμού» μας έτσι όπως τις μετέδιδε. Και έτσι απλά βρεθήκαμε οι περισσότεροι να αναρωτιόμαστε έντρομοι, απογοητευμένοι «Μα πού πήγε ο πολιτισμός μας;;;»

Χάνεται ο πολιτισμός μας μέσα σε λαβυρίνθους σκοτεινούς που απεικονίζουν την ισοροπία που χάνουμε ως κοινωνία. Χάνεται και επαναπροσδιορίζεται. Και πάντα οι εξελίξεις έρχονται και προκαλούν σκέψεις, αντιπαραθέσεις, διαλόγους και αδιέξοδα.

Το σίγουρο όμως είναι ότι παρά τα ναυάγιά του το καράβι του πολιτισμού μας ξαναφτιάχνεται. Άλλοτε ως σχεδία, άλλοτε ως υπερωκεάνιο, άλλοτε ως κότερο. Μα ξαναβγαίνει στο πέλαγος και ετοιμάζεται με ή χωρίς πυξίδα να χαράξει τη ρότα του.

Οι υπηρέτες του πολιτισμού ανεξαρτήτως  των λαθών τους στέκονται πάντα άγρυπνοι φρουροί του ιερού τους τάματος. Τάζουμε τις ζωές μας σε υποχρεώσεις και όνειρα επίκτητα, επιβαλλόμενα ή όχι επακριβώς καθορισμένα. Μα ευτυχώς για μάς η ψυχή μας δεν αφήνει ποτέ το πρωταρχικό της τάμα. Και αυτό δεν είναι άλλο από την αναζήτηση της ποιότητας. Της ποιότητας που της θυμίζει τον λόγο της ύπαρξής της.

Εύχομαι η ρότα που θα χαραχτεί μετά από αυτήν την πρώτη καλοκαιρινή τρικυμία να αποτελέσει ευκαιρία επαναπροσδιορισμού του. Γιατί απλούστατα η «Ιθάκη» μας είναι εκεί και αξίζει να φθάσουμε σε αυτήν. Ή τουλάχιστον να προσπαθήσουμε.

ΡΑΝΤΕΒΟΥ Μ'ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ "ΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΜΑΣ ΜΕΡΕΣ''

Βιβλιοκριτική

"Ζούμε τις τελευταίες μας μέρες", Θανάσης Χειμωνάς, Εκδόσεις Πατάκη

Ραντεβού σήμερα με το νέο βιβλίο του Θανάση Χειμωνά «Ζούμε τις τελευταίες μέρες» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Ένας τίτλος προφητικός και ίσως λίγο τρομακτικός στο άκουσμά του. Μα η αλήθεια είναι ότι ταυτόχρονα δεν προκαλεί και τόση έκπληξη μια και αποτελεί μία φράση που πολλές φορές ακούγεται μέσα στις συζητήσεις όλων αυτών που ανησυχούν για τις εξελίξεις και τις επιδράσεις της κρίσης που βιώνουμε ως κοινωνία σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Ζούμε τις τελευταίες μας μέρες», Συγγραφέας: Θανάσης Χειμωνάς, Εκδόσεις: Πατάκης

«Η Αθήνα της κρίσης. Διαδηλώσεις, επεισόδια, μαγαζιά που κλείνουν. «Αγανακτισμένοι» και «δόγμα του σοκ». Μια νεαρή γυναίκα, η Κατερίνα, προσπαθεί να αφουγκραστεί τον εαυτό της, γίνεται δέκτης της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, επιχειρεί αποδράσεις που μένουν ανολοκλήρωτες και ρίχνεται, με όλη τη δύναμη της ύπαρξής της, στον έρωτά της για τον Παύλο, έναν άντρα μυστηριώδη και ανεξιχνίαστο. Ερωτηματικά που αναζητούν απαντήσεις, συναισθήματα που ψάχνουν τρόπους να εκφραστούν σε έναν κόσμο που καταρρέει με πάταγο. Όλα σπαράγματα των «τελευταίων ημερών μας»...»

 Πώς βλέπει λοιπόν την κρίση ο κος Χειμωνάς; Τη βλέπει μέσα από την προσωπική ιστορία ενός ανθρώπου και μάλιστα γυναίκας. Η Κατερίνα ταλανίζεται από την προσωπική της μοναξιά και το δικό της προσωπικό αγώνα για αυτοπροσδιορισμό της. Είναι αυτή η προσωπική «μάχη» χαρακτηριστικό κάθε νέου ανθρώπου μα η ιδιαίτερη χροιά της σήμερα είναι οι εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες που προκαλούνται από αυτό το ξέσπασμα της οικονομικο-πολιτιστικής κρίσης.  

Πυξ’ιδα προσανατολισμού της Κατερίνας γίνεται ο έρωτάς της για έναν άγνωστο που βλέπει στο δρόμο. Ένας έρωτας παράλογος μια και δεν υπόκειται στις γενικά αποδεκτές συνθήκες του να ξέρεις ποιος είναι αυτός που αποτελεί το αντικείμενο του πόθου σου, τι κοινά μοιράζεστε και από πού προέρχεται.

Παράλογος λοιπόν χαρακτηρίζεται από το οικείο περιβάλλον της ηρωίδας μα αυτή επιμένει και προχωρά στο να τον ζήσει.

Αυτό που μένει στον αναγνώστη της ιστορίας είναι κάθε άλλο παρά η έκβαση της ερωτικής σχέσης.  Με πολύ διορατικό, έμμεσο και θαυμαστό τρόπο ο συγγραφέας σκιαγραφεί τις αγωνίες των ανθρώπων σήμερα και δείχνει ότι το θέμα προσδιορισμού μα και διατήρησης της ταυτότητάς μας δεν εξαρτάται μόνο από έναν παράγονατα.

Εξαρτάται πρώτιστα όμως από την αίσθηση της ελπίδας. Γιατί αυτό αποτελεί ο έρωτας της Κατερίνας. Μία ελπίδα στο σκοτεινό τούνελ της εποχής της. Αν χάσουμε τις ελπίδες μας τότε όντως ζούμε τις τελευταίες μας μέρες...