«Η ιστορία του Καρυοθραύστη»

«Η ιστορία του Καρυοθραύστη»

Ποιος είναι ο Καρυοθραύστης; Και γιατί κάθε χρόνο τα Χριστούγεννα θυμόμαστε την ιστορία του; Μάλιστα την Τρίτη η  Google γιόρτασε την 120^η επέτειο του Καρυοθραύστη με ένα ειδικό doodle που αναπαριστά σκηνές από το γνωστό μπαλέτο που συνέθεσε ο Τσαϊκόφσκι το 1892. Μα πώς και πού ξεκινά η ιστορία του;

Το 1816 γράφτηκε ένα παραμύθι από το γερμανό συγγραφέα Έρνστ Χόφμαν με τίτλο «Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικών», το οποίο διασκευάστηκε από έναν από τους πιο πολυδιαβασμένους Γάλλους συγγραφείς, τον Αλέξανδρο Δουμά.

Πρόκειται για ένα πολύ γλυκό μαγικό παραμύθι για μία κούκλα παιχνίδι που χαρίζει ο νονός της ο Ντροσελμάγιερ στη μικρή Κλάρα σε μια μικρή Γερμανική πόλη. 

Ο   Καρυοθραύστης ή όπως λέγεται στα Ρώσικα Στσελκούντσικ ήταν ένα κινούμενο στρατιωτάκι που λειτουργούσε ως Καρυοθραύστης. Η μικρή Κλάρα ονειρεύτηκε μία ιστορία με ήρωα τον Καρυοθραύστη και τον εαυτό της εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων.

Αυτήν την ιστορία πήρε ο Τσαϊκόφσκι και την έκανε μπαλέτο σε δύο πράξεις. Στην πρώτη πράξη όταν η γιορτή τελείωσε και οι καλεσμένοι έφυγαν, η Κλάρα μπήκε στο ήσυχο σαλόνι για να κοιμίσει τον καρυοθραύστη. Καθώς το ρολόι χτύπησε μεσάνυχτα, το κορίτσι αποκοιμήθηκε και μεταφέρθηκε σε έναν παραμυθένιο κόσμο. 

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο μεγάλωσε μαγικά, όλα τα παιχνίδια, ανάμεσά τους και ο καρυοθραύστης, ζωντάνεψαν και ρίχτηκαν στη μάχη με μεγάλα ποντίκια που εισέβαλαν στο δωμάτιο. Τελικά ο καρυοθραύστης κέρδισε τη μάχη και μεταμορφώθηκε σε έναν όμορφο πρίγκηπα.

Στη δεύτερη πράξη η Κλάρα και ο πρίγκηπας - Καρυοθραύστης ξεκινούν για ένα μαγικό ταξίδι. Περνούν από την Βασίλισσα του Χιονιού αλλά και από την χώρα των Ζαχαρωτών με την νεράιδα Ζαχαρένια. Η Κλάρα δεν θέλει να αποχωριστεί τον Καρυοθραύστη της, όμως την ημέρα των Χριστουγέννων καθώς ξυπνά κοντά στην οικογένειά της, το μόνο που κρατά στα χέρια της είναι ο Καρυοθραύστης, η κούκλα που της είχε χαρίσει ο νονός της.

Η πρώτη πρεμιέρα δόθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 1892 στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης ενώ στο εξωτερικό 42 χρόνια αργότερα ,στο Λονδίνο. Έκτοτε γίνονται πολλές παραστάσεις κάθε χρόνο, με αρκετές διασκευές στη χορογραφία, πάντα στο πλαίσιο του πρωτότυπου κειμένου.

Κάθε παραμονή Χριστουγέννων τα όνειρά μας είναι συνήθως πασπαλισμένα με Αγάπη μια και ξημερώνει η επίσημη ημέρα της γιορτής της. Και η Αγάπη ανεξαρτήτως συμβόλου της, είτε αυτό είναι ένας Καρυοθραύστης ή κάτι άλλο, γεννάται με την προσφορά. Καλά Χριστούγεννα! 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

Εσείς μπάλες χριστουγεννιάτικες φτιάξατε;;; 

Μια και τα Χριστούγεννα είναι δύο τουλάχιστον εβδομάδες διακοπών, μάς δίνεται η ευκαιρία να μοιραστούμε με τα μικρά μας μα και μεγαλύτερα παιδιά της οικογένειας - ποιος αλήθεια παύει να είναι παιδί ή να θυμάται το παιδί που κρύβεται μέσα του, όταν καταπιάνεται με κατασκευές και χειροτεχνίες;;; - τη χαρά των κατασκευών . 

Μια όμορφη και πολύ απλή κατασκευή είναι οι αυτοσχέδιες χριστουγεννιάτικες μπάλες. Μπορείτε στο εμπόριο να βρείτε μπάλες από φελιζόλ αλλά ακόμα καλύτερα είναι αν αποφασίσετε να ξεδιαλύνετε παλιά τεύχη περιοδικών και εφημερίδων. Διπλώνετε τα χαρτιά έτσι ώστε να αποκτήσουν όγκο και να θυμίζουν μπάλα. 

Τι άλλα υλικά θα χρειαστούμε;;; Χαρτόνι γκοφρέ διαφόρων χρωμάτων, χρυσόσκονη διαφόρων αποχρώσεων και χρωματιστή κορδέλα. 

Τυλίγουμε τη μπάλα με χρωματιστό γκοφρέ χαρτί και δένουμε με την κορδέλα μας έτσι ώστε να μοιάζει με ένα μπουκετάκι. Πάνω στο γκοφρέ χαρτόνι μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Θέλουμε μπάλα με μάτια, μύτη και στόμα;;; Τα σχεδιάζουμε απευθείας πάνω στο γκοφρέ  ή τα σχεδιάζουμε σε χαρτί, τα κόβουμε ομοιόμορφα και τα κολλάμε. Θέλουμε μπάλες με παλιά κουμπιά; Με ζωάκια; Με αποξηραμένα φύλλα; Ή με γκι; 

Ό,τι μπορεί να βάλει ο νους σας! Τη δε χρυσόσκονη τη χρησιμοποιείτε για να τονίσετε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της μπάλας σας, όπως στη φωτογραφία για παράδειγμα τονίζει τα μάγουλα του προσώπου που είναι η μπάλα μας ή για να δώσετε διαφορετικές οπτικές αποχρώσεων στο γκοφρέ χαρτί σας ! 

Άλλη μια ενδιαφέρουσα ιδέα είναι η Μπάλα βαρυποινίτης. Κόβετε το γκοφρά χαρτί σε λωρίδες διαφορετικών χρωμάτων και τις χρησιμοποιείτε συνδυαστικά για να ντύσετε τις μπάλες σας! 

Εδώ που τα λέμε δεν είναι και μικρό βασανιστήριο το κρέμασμα στο δέντρο για πάνω από μισό μήνα ...άσε που και ο υπόλοιπος χρόνος τους δεν περνά και πολύ ευχάριστα μέσα στην αποθήκη, στο σκοτάδι και στην πίεση των χαρτόκουτων ! Και του χρόνου λοιπόν! 

ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΣΤΟΛΙΔΙΑ

Φτιάχνοντας Χριστουγεννιάτικα στολίδια από ζυμάρι 

Μία από τις ωραιότερες προκλήσεις των Χριστουγέννων είναι ο στολισμός. Τα μικρά μας μα και εμείς οι μεγαλύτεροι υποκλινόμαστε στη μαγευτική ομορφιά όλης αυτής της διαδικασίας για την υποδοχή των εορταστικών ημερών. Φωτάκια, μπάλες, γιρλάντες παραδίδονται στις υποταγές της φαντασίας μας για δημιουργήματα ονειρεμένα. 

Μα ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση αποτελεί η δημιουργία αυτοσχέδιων, χειροποίητων στολιδιών. Μια όμορφη πρόταση για να κάνετε κάτι δημιουργικό μαζί με τους μικρούς μας φίλους είναι να φτιάξετε χειροποίητα χριστουγεννιάτικα στολίδια για το δέντρο σας. 

Η συνταγή απλή μα τόσο δυνατή στο αποτέλεσμά της! 

Τι υλικά χρειαζόμαστε;;; 

αλεύρι (για όλες τις χρήσεις) 

νερό 

αλάτι 

τέμπερες διαφόρων χρωμάτων 

κορδέλα χρωματιστή 

ένα καλαμάκι 

Φτιάχνουμε λοιπόν τη ζύμη μας έτσι ώστε να μην κολλάει στα χέρια μας και να είναι εύκολη για πλάσιμο και αφήνουμε τη φαντασία των παιδιών μας και την καλή μας διάθεση να φτιάξει αστεράκια, δεντράκια, μπότες του Αη Βασίλη, καμπανούλες και ό,τι άλλο θελήσουμε. 

Με ένα καλαμάκι ανοίγουμε τρυπούλα σε κάθε σχέδιο ώστε να μποροέσουμε να περάσουμς μετά το ψήσιμο την κορδέλα μας και να τα κρεμάσουμε. 

Και όσο για το χρώμα έχουμε δύο επιλογές. Ή ρίχνουμε στη ζύμη μας το χρώμα που θέλουμε ή τα χρωματίζουμε αφού ψηθούν σε διάφορα χρώματα. Προσοχή όμως: μετά το ψήσιμο θέλουν λίγη ώρα να κρυώσουν . 

Καλή επιτυχία !!! 

ΠΙΕΡ ΑΣΣΟΥΛΙΝ - ΟΙ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ

 «Οι προσκεκλημένοι», Πιέρ Ασσουλίν, Εκδόσεις Πόλις

Ραντεβού σήμερα με το νέο πόνημα του Πιέρ Ασσουλίν, γνωστού για την γραφή του πολιτικής και κοινωνικής κριτικής. Γεννημένος στην Καζαμπλάνκα το 1953, εργάζεται σήμερα ως κριτικός λογοτεχνίας στο περιοδικό "Le Nouvel Observateur" και ως χρονογράφος στην εφημερίδα "Le Monde". ! Η σκέψη και η καυστική κριτική του κου Ασσουλίν έχει ήδη γίνει γνωστή στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με τα μυθιστορήματά του  «Ξενοδοχείο Lutetia» και «Πορτρέτο». Και τώρα έρχεται με ένα βιβλίο περισσότερο επίκαιρο από ποτέ να ασκήσει αυστηρότατη μα έμμεση με το γνωστό ευφυή τρόπο του κριτική στην μπουρζουαζία.

Ένα δείπνο προς τιμή ενός μεγαλομεγιστάνα Καναδού από ένα ζευγάρι μεγαλοαστών στην καρδιά του αριστοκρατικού έβδομου διαμερίσματος του Παρισιού. Αν και η κυρία Ντυ Βιβιέ δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, γύρω από το τραπέζι θα βρεθούν, τελικά, δεκατρείς συνδαιτυμόνες. Και η τρομερή έκπληξη: Ο μεγαλοκαπιταλιστής Καναδός προτείνει να καθίσει στο τραπέζι η υπηρέτρια του σπιτιού, η αραβικής καταγωγής Σόνια ή Ουμελκχεΐρ, όπως αποκαλύπτει ότι είναι το πραγματικό της όνομα.

Τι «καταραμένη» αυτή η στιγμή για την υψηλή κοινωνική τάξη παλαιάς μα και νέας κοπής που αναγκάζεται να μοιραστεί το δείπνο της με μία φτωχή μετανάστρια. Ο διπλωμάτης, ο μεγαλοδικηγόρος, ο χρηματιστής, η αριστοκράτισσα, όλοι οι εκπρόσωποι των κοινωνικών δομών που συνήθως συγκεντρώνουν υψηλό σεβασμό βρίσκονται στο μικροσκόπιο της εξαιρετικής πένας του συγγραφέα.

Ποια είναι η δημοκρατία που υποτίθεται ότι έχουμε αναρωτιέται ο συγγραφέας. Ποια δημοκρατία είναι αυτή που φοβάται τις διαφορές καταγωγής, εισοδήματος, μόρφωσης; Και ποια άραγε είναι η πραγματική, ουσιαστική μόρφωση;;; Ποια ποιότητα ζωής βιώνουμε και ποια ελευθερία όταν αγκιστρωνόμαστε πίσω από ταξικές, κοινωνικές ταμπέλες ως εισιτήριο εξασφάλισης μιας καλοπέρασης ή απόλαυσης;

Δεν πρόκειται για μια απλή ιστορία που θέλει να αγγίξει το θέμα του κοινωνικού ρατσισμού. Ο κος Ασσουλίν πηγαίνει πολύ πιο βαθιά και προχωρά σε μοναπάτια που κάθε σκεπτόμενος ελεύθερος άνθρωπος οφείλει να περπατήσει. Πρόκειται για μια ψυχογραφία και ηθογραφία των ανθρώπων του σήμερα. Της κρίσης που βιώνει μια Ευρώπη η οποία επιμένει στην υιοθέτηση αποφυγής, φόβου ή αποστροφής κάθε τι που προκαλεί αμηχανία. Αλίμονο στις κοινωνίες που φορούν προσωπεία και δε σέβονται με ειλικρίνεια και θάρρος τις αδυναμίες τους.

Το ξημέρωμα της επόμενης ημέρας βρίσκει κάθε συνδαιτημόνα πίσω στο ρόλο του. Αυτό αποδεικνύει ότι η πραγματική αξία της κοινωνίας ¨μετριέται¨ από τη δύναμή της να ¨χωράει¨ τις διαφορές και να μη τις φοβάται.

Βιβλιοπροτάσεις εν όψει των Χριστουγέννων

1.  

«Οι Αταίριαστοι», Εκδόσεις Γκοβόστης, Συγγραφέας: Θανάσης Νιάρχος

Το βιβλίο του Θανάση Νιάρχου περιλαμβάνει 62 συνεντεύξεις του συγγραφέα ανάμεσα σε πολιτικούς και καλλιτέχνες στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ".«Οι Αταίριαστοι», πέραν από την πρωτοτυπία της ιδέας που τους ενεργοποίησε, ανέλαβαν να υλοποιήσουν –με εμφανή θετικά αποτελέσματα– κάτι πολύ πιο δύσκολο: να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ενός γόνιμου διαλόγου ανάμεσα σε «τάξεις» πολιτών κατεξοχήν «αντίθετες», όπως οι πολιτικοί και οι καλλιτέχνες.

2.      

 «Το Βιβλίο με τα λάθη», Εκδόσεις Τεκμήριο, Συγγραφέας: Τζιάνι Ροντάρι

Σ' αυτό το βιβλίο του, ο Τζιάνι Pοντάρι, διορθώνει με τα μπλε και κόκκινα μολύβια του, τον κόσμο μετατρέποντάς τον σ' ένα παράδοξο, χαρούμενο λούνα παρκ. Ποιήματα και ιστορίες ανοίγουν διάλογο με παιδιά και γονείς στους οποίους ο συγγραφέας αφιερώνει ένα διαφωτιστικό πρόλογο. ¨Κάποτε κάποιος γύρναγε ολόκληρη τη γη ψάχνοντας τη Χώρα χωρίς Λάθη να βρει¨. Μια ενδιαφέρουσα παιδαγωγική προσέγγιση των λαθών μας.

3.      

 «Το περιστέρι δικαστής», Εκδόσεις Άγκυρα, Συγγραφέας: Ειρήνη Καμαράτου-Γιαλλούση

Τα ζώα του δάσους, για να λύσουν τις διαφορές τους, όρισαν αρχικά για δικαστή τους το άγριο γεράκι. Οι λύσεις όμως που έδινε δεν τα ευχαριστούσαν κι έτσι όρισαν για δικαστή τους το ειρηνικό περιστέρι που κατάφερε όχι μόνο να αποδώσει δικαιοσύνη αλλά και να πετύχει την συμφιλίωσή τους.

Από πού πάνε για το κάστρο παρακαλώ;;;

«Από πού πάνε για το κάστρο παρακαλώ;;;»

Ο τίτλος δανεικός από ομότιτλη θεατρική παράσταση για παιδιά βασισμένη σ΄ένα Νορβηγικό μύθο που παρακολουθεί τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε ένα λευκό αρκούδο και μια φτωχή κοπέλα που τον ακολουθεί στο πλούσιο κάστρο του με αντάλλαγμα τη σωτηρία από την πείνα της φτωχής οικογένειάς της.

Και μια και τα παραμύθια είναι για να κοιμούνται τα παιδιά και να ξυπνούν οι μεγάλοι, ας επισκεφτούμε με αφορμή αυτό το μύθο το ¨κάστρο¨ μας. Το κάστρο μας που δεν είναι άλλο απ΄το καταφύγιό μας σε στιγμές δυσκολίας, απόγνωσης, φοβίας, μπερδέματος και αναστάτωσης.

Το κάστρο μας είναι η δύναμη που κρύβουμε μέσα μας και οφείλουμε να ενεργοποιούμε κάθε φορά που χάνουμε το δρόμο μας. Η πίστη στον εαυτό μας ότι θα τα καταφέρουμε είναι η πρώτη απώλειά μας όταν νιώθουμε πίεση και δυσκολίες να μάς περικυκλώνουν. Ξαφνικά στεκόμαστε απέναντί μας και γινόμαστε οι χειρότεροι, οι πιο άδικοι δικαστές του εαυτού μας. Ξεχνάμε ό,τι καλό και όμορφο υπάρχει μέσα μας και έχουμε κατακτήσει ή διατηρήσει με αρκετό κόπο και νιώθουμε απόλυτα χαμένοι σ΄ένα παιχνίδι που αν μάς ρωτήσεις δεν ξέρουμε καν να περιγράψουμε. Γιατί φυσικά αφεθήκαμε σε κανόνες στων οποίων τη δημιουργία δεν είχαμε καμία συμμετοχή. Ποιο είναι λοιπόν το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσουμε; Και πώς ανοίγουμε τη σκουριασμένη, πανύψηλη πόρτα του κάστρου μας;;;;

Συχνά πέφτουμε στην παγίδα να φωνάζουμε στους νεότερους και με αυστηρή, καυστική γλώσσα να κατακρίνουμε την αδυναμία που διαφαίνεται να τους κυριεύει σχετικά με τη διεκδίκηση των θέλω τους, με την κατάκτηση του προσωπικού τους χώρου στο ευρύτερο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ξεχνάμε δηλαδή ότι η αδυναμία είναι φυσικό επακόλουθο της πορείας μας μέσα σε δύσβατα μονοπάτια μέχρι να φτάσουμε στο ¨κάστρο¨ μας! Η έλλειψη βέβαια της αυτοπεποίθησης είναι ένας φαύλος κύκλος. Η αρνητική αυτοεικόνα δημιουργεί πολλά προβλήματα και μας αφήνει μια μόνιμη πικρή γεύση για τη ζωή.

Γι΄αυτό καλό είναι να πάρουμε πολλά γραμμάρια αισιοδοξίας, αρκετά κιλά χαμόγελο, δύο μεγάλους σάκους αυτοσαρκασμού και να πορευτούμε έτοιμοι να βουτηχτούμε στην κολυμπήθρα των λαθών μας. Με αγάπη, συμπαράσταση, εμπιστοσύνη, τη δύναμη της συγχώρεσης, το θάρρος υποστήριξης των επιλογών μας μα και απόρριψής τους αν δούμε ότι τελικά δε μάς εκφράζουν θα βρούμε το δρόμο μας.. Και θυμηθείτε ότι η πορεία κατάκτησης αυτοπεποίθησης δεν γίνεται με κανένα μαγικό τρόπο, αλλά με μικρά καθημερινά βήματα!

Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε...

Ραντεβού σήμερα με το Χρόνη Μίσσιο σε μια προσπάθεια να τιμήσουμε αυτή την ξεχωριστή φυσιογνωμία της λογοτεχνίας μας που άφησε την τελευταία του πνοή την προηγούμενη Τρίτη. Σε πρόσφατη συνέντευξή του είπε χαρακτηριστικά «Για πρώτη φορά, ζω σε μια κοινωνία, η οποία δείχνει να 'χει πάθει εγκεφαλικό! Δεν αντιδρά με τίποτα!».

«Πρέπει να αντιληφθούμε ποια είναι η ουσία και το νόημα της ζωής! Δηλαδή, δεν γίνεται αντί να ζούμε, να προσπαθούμε να επιβιώσουμε! » έλεγε με πάθος ο αντιστασιακός αγωνιστής συγγραφέας.

Στο δεύτερο κατά σειρά έκδοσης βιβλίο του «Χαμογέλα Ρε, τι σου ζητάνε», ο κος Μίσσιος δίνει μαθήματα ζωής σε όλους μας. Παραθέτω κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα απ΄το βιβλίο του, που θα ξαναδιαβάσω για να θυμηθώ τη σοφία αυτής της ψυχής που αγωνίστηκε στο όνομα της ελευθερίας. Μία σοφία την οποία απέκτησε μέσα από τους αγώνες του και την παραμονή του πίσω από τα κάγκελα της φυλακής μα μοιράζεται απλόχερα με τους αναγνώστες του.

Αξίζει να αναφερθούμε στη δυνατότητά του να συμβουλεύει με τόσο έμμεσο και αποτελεσματικό τρόπο. Χωρίς διδασκαλική χροιά ή βαρετή παράθεση των ¨πρέπει¨ που ο ίδιος πρεσβεύει μετά από τη μάχη του με τις προσωπικές μα και ευρύτερα κοινωνικές καταιγίδες που συνάντησε στο διάβα του.

«Το ξέρω πως έχουμε καιρό να τα πούμε. Όχι, δε σε ξέχασα. Πώς να ξεχάσω, μωρέ, μόνο εσύ μου απόμεινες... Αλίμονο, αν χάσουμε και τη μνήμη μας, πώς θα μπορέσουμε να ξαναονειρευτούμε;... Όχι, ούτε φοβάμαι μη μου κάνει "ψυχολογικό πορτρέτο" η ασφάλεια, άμα βρει τα χειρόγραφά μου σε καμιά έρευνα. Δεν είμαι πια στη φυλακή...». Σ΄ένα άλλο σημείο επικοινωνεί τη θλίψη του για τον σημερινό τρόπο ζωής «Οι άνθρωποι δεν προλαβαίνουν να σκεφτούν, δυστυχώς, να καταλάβουν, τι σημαίνει ζωή. Τρέχουν, τρέχουν, τρέχουν, κι όταν φτάνει το ηλιοβασίλεμα, αντί να κλαίνε γιατί πέρασε άλλη μια μέρα, και συνεπώς άλλο ένα βήμα προς το θάνατο, χαίρονται. Χαίρονται! Γιατί η μέρα τους ήταν φορτωμένη με οδύνη, με άγχος, με κυνηγητό, με προβλήματα, με όλα αυτά.».

Ναι θα μυηθώ πάλι στον τρόπο γραφής του όχι μόνο επειδή μάς άφησε μα γιατί το πνεύμα το γενναιόδωρο που βρίσκει τον τρόπο να μοιραστεί τις εμπειρίες του αξίζει τη μνήμη μας. Και την απόδοση τιμής που δεν είναι άλλη από την ουσιαστική επικοινωνία μαζί του. Καλό ταξίδι αγαπημένε Χρόνη... 

ΘΕΑΤΡΟ - Ο ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΕΡΧΕΤΑΙ

Η φετινή χρονιά βρίσκει το θέατρο Ιλίσια να ανοίγει τις πόρτες του από τις 12/10 στο θεατρικό κοινό με το σημεντικότερο ίσως έργο της καριέρας του Τζων Πρίσλευ, γραμμένου το χειμώνα 1944, στον απόηχο του Β' Παγκοσμίου πολέμου, με τίτλο ''Ο Επιθεωρητής έρχεται'', σε σκηνοθεσία και επιμέλεια του κου Βαλτινού.  

Ο Άρθουρ Μπέρλινγκ (Γρηγόρης Βαλτινός), αξιοσέβαστο δημόσιο πρόσωπο της τοπικής κοινωνίας, διατελέσας και δήμαρχος προ διετίας, εμφανίζεται ένα βράδυ εν έτει 1910, να γιορτάζει τον αρραβώνα της κόρης του Σήλας(Ευτυχία Γιακουμή)  με το γαμπρό του (Μάνος Ζαχαράκος), σε κλειστό οικογενειακό κύκλο αποτελούμενο μόνο από το ευτυχές ζευγάρι, τη σύζυγό του (Κερασία Σαμαρά) και το γιο του (Κώστα Βασαρδάνη). 

Πέντε πρόσωπα με κοινό άξονα όπως αποδεικνύεται στην πορεία εξέλιξης την πλοκής την ικανότητά τους να κρύβουν καλά τα μυστικά τους, αυτά για τα οποία ντρέπονται να συνομιλήσουν ακόμα και με τον ίδιο τους τον εαυτό. 

Το κουδούνι χτυπά και εμφανίζεται ο επιθεωρητής Γκουλ (Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος). Η οικογενειακή φιέστα παίρνει απότομο τέλος μια και όλοι υποχρεούνται να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεων που σχετίζονται με την αυτοκτονία ενός νεαρού κοριτσιού με καυστικό υγρό που έλαβε χώρα νωρίτερα εντός της ημέρας στην πόλη τους.

Ποιος είναι αυτός ο επιθεωρητής και τι ακριβώς ψάχνει;;;;   Αυτό είναι τελικά και η ουσία του μεγαλουργήματος του Τζων Πρίλσευ. Σε ένα περιστατικό αυτοκτονίας δεν υπάρχει δράστης, δεν υφίσταται ουσιαστικά έγκλημα. Υφίσταται όμως ηθική αυτουργία. Γιατί όταν ένα μέλος της κοινωνίας μας αυτοκτονεί κάποιοι λόγοι το οδήγησαν σε αυτήν την αποτρόπαια πράξη απότομου κοψίματος του νήματος της ζωής του, του μεγαλύτερου δώρου του. 

Και οι αιτίες κατά το συγγραφέα δεν είναι αόριστες, δεν είναι μπερδεμένες. Είναι πολλές και συγκλίνουσες μα συγκεκριμένες. Αναλογιζόμενοι τη χρονική στιγμή συγγραφής του έργου καταλαβαίνουμε ότι το κίνητρο του συγγραφέα ήταν να δείξει ότι το έγκλημα του Β' Παγκοσμίου πολέμου όφειλε να απασχολήσει την τότε μα και τις μεθεπόμενες γενιές ισοδύναμα ως προς το μέγεθος της ευθύνης του. Κανένα φαινόμενο κοινωνικής παθογένειας δε γεννιέται χωρίς τη δική μας συμμετοχή. Και μπορεί η συμμετοχή μας να μην είναι άμεση και εύκολα αναγνωρίσιμη. Μπορεί, και αυτό τελικά είναι το χειρότερο, να είναι μεταμφιεσμένη το προσωπείο της απαθούς παραδοχής. Γιατί χειρότερος δράστης είναι ο απαθής πολίτης παρά ο απροκάλυπτος, απελπισμένος βίαιος πολίτης που λόγω αδυναμίας, κακουχιών, έλλειψης κοινωνικής πρόνοιας καταφεύγει στο έγκλημα ως τρόπο επιβίωσης ή ως το τελευταίο σκαλοπάτι της κοινωνικής εξαθλίωσης. 

Ναι αυτό είναι κατά την προσωπική μου άποψη το μήνυμα του έργου και οι συντελεστές του καταφέρνουν με αξιοπρεπή και αξιόλογο τρόπο να το μεταδώσουν.  Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στις ερμηνείες της κας Σαμαρά και του κου Βασαρδάνη που αν και δευτερεύοντες από πρώτη άποψη ρόλοι του έργου, αναδεικνύονται σε αυτό που πολλές φορές ανακαλύπτουμε ενεοί. Αυτοί που δε φαίνονται μπροστά, αυτοί είναι και οι σπουδαιότεροι καταλύτες μιας ομάδας που απορροφούν όλους τους κοινωνικούς κραδασμούς και κρύβονται πίσω από ένα τόσο καλοφτιαγμένο προσωπείο. 

Αξιόλογες, ισοδύναμες ερμηνείες από πλευράς των συντελεστών, δυνατό κείμενο και λιτή σκηνοθετική απόδοση όπως του αρμόζει λόγω της δυνατής του φύσεως. 

Ένα διδακτικό έργο που αναδεικνύει τη δύναμη του πολιτισμού. Ο πολιτισμός συμβάλλει στην φώτιση του πνεύματος και της ψυχής και φεύγοντας από αυτήν την παράσταση έχεις φωτιστεί. Ο επιθεωρητής ακόμα και αν δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο μπορεί απλούστατα να είναι αυτή η δυνατή εσωτερική φωνή της ψυχής σου που δεν πρέπει ποτέ να φιμώνεις ή να κρατάς στο σκοτάδι. Και αν συστρατεύσουμε τις εσωτερικές μας φωνές προς διάδοση της αλήθειας τότε υπάρχει ελπίδα για εξυγίανση της κοινωνίας.

Ένα έργο κοινωνικό που θυμίζει την αρχή λειτουργίας του ενεργού πολίτη τότε χιλιάδες χρόνια πριν....Μόνο υπηρετώντας το κοινό καλό μπορούμε να νιώσουμε και την πάντα ποθητή λόγω της φύσης μας  ατομική ευχαρίστηση. Ειδαλλιώς.... περιπλανώμαστε ανεμοδούρες ευάλωτες στων καιρών τις δυσκολίες. 

Και αν κάποια στιγμή η πλοκή σας φανεί πια προβλέψιμη λόγω μιας μονοτονίας στο ρυθμό εξέλιξης της ανάκρισης από πλευράς του επιθεωρητή, μη βιαστείτε. Το απροσδόκητο, άψογα δοσμένο σκηνοθετικά τέλος του έργου σάς αποζημιώνει και το σημαντικότερο μιλά στην ψυχή σας.  

Πληροφορίες Παράστασης: 
"Ο Επιθεωρητής έρχεται"
Συγγραφέας: Τζων Πρίσλευ 
Απόδοση-σκηνοθεσία-μουσική επιμέλεια: Γρηγόρης Βαλτινός
Σκηνικά-κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα, Μουσική σύνθεση ήχων: Κώστας Εμμανουηλίδης
Boηθός σκηνοθέτη: Χαρά Μπαλτά, Βοηθός σκηνογράφου: Δανάη Πετσάλνικου
Φωτογραφίες: Θωμά Χρυσοχοϊδη

Παίζουν: Γρηγόρης Βαλτινός, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Κερασία Σαμαρά, Μάνος Ζαχαράκος, Κώστας Βασαρδάνης, Ευτυχία Γιακουμή, Στάθης Νικολαΐδης

Διάρκεια: 120 λεπτά (μαζί με το διάλειμμα)
Τετάρτη: 19:15, Πέμπτη&Παρασκευή: 21:15, Σάββατο: 18:15& 21:15, Κυριακή: 19:15

Θέατρο Ιλίσια: Παπαδιαμαντοπούλου 4, Τηλέφωνο: 210 7210045, 210 7216317

Ο ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΟ ΧΑΒΙΑΡΙ: Γιατί απογοήτευσε κοινό και κριτικούς;;;

Βλέποντας κάποιος την καινούρια ταινία του συμπατριώτη μας Γιάννη Σμαραγδή καταλαβαίνει σε μία συγκεκριμένη σκηνή της το νόημα του τίτλου. Ναι ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι, γιατί ο Θεός αγαπάει όλα τα δώρα της φύσης που προσφέρει απλόχερα και γενναιόδωρα στο δημιούργημά του, τον άνθρωπο. 

                                                                          

                               Πορτρέτο σε λάδι του Ιωάννη Βαρβάκη διαχειρός του Vladimir Borovikovsky (1757-1825)

Ο Σεμπάστιαν Κοχ, ο πρωταγωνιστής  της δημιουργίας του Γιάννη Σμαραγδή, που υποδύεται τον Ιωάννη Βαρβάκη σε σκηνή της ταινίας

Και αυτό ο πρωταγωνιστής της ταινίας το καταλαβαίνει σταδιακά στη διάρκεια της ζωής του. 

Μελετώντας προσεχτικά τη σωζόμενη βιογραφία του μαθαίνουμε ότι ο Ιωάνης Βαρβάκης (1745 ή 1750-1825)γεννήθηκε στα Ψαρά και ήταν γιος του Ανδρέα Λεοντή (Λεοντίδη) και της Μαρώς Μόρου. Πώς λοιπόν ο Ιωάννης Λεοντής (Λεοντίδης) έμεινε γνωστός με το όνομα Βαρβάκης; Ανατρέχοντας στις αντίσοιχες εγκυκλοπαιδικές πηγές μαθαίνουμε ότι στα Ψαρά υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα πουλιά που ανήκουν στο είδος γερακιού Ιέραξ ο οξύπτερος. Τα πουλιά αυτά οι ντόπιοι τα ονόμαζαν Βαρβάκια. Λόγω λοιπόν των μεγάλων αυστηρών ματιών του και της ορμητικότητάς του ονόμασαν το συμπατριώτη τους Βαρβάκι, προσωνυμία την οποία ο ίδιος αποφάσισε να υιοθετήσει ως όνομά του. 

Η ιστορία του Ιωάννη Βαρβάκη είναι άμεσα διαθέσιμη σε όποιον ενδιαφέρεται όπως όλων των αντίστοιχων περιπτώσεων Μεγάλων Ελλήνων ευεργετών που βοήθησαν ο καθένας με τον τρόπο του τη χώρα και το έθνος του. 

Και είναι φυσικό μία ταινία που φιλοδοξεί να σκιαγραφήσει την προσωπικότητα και το έργο ενός Έλληνα της εποχής της Τουρκοκρατίας και των πρώτων χρόνων του επαναστατικού αγώνα των Ελλήνων στο όνομα της Ελευθερίας τους να προσελκύσει τον κόσμο και να μιλήσει ιδιαίτερα στις ψυχές των Ελλήνων αφού θα δείξει αν μη τι άλλο το μεγαλείο της ψυχής των προγόνων τους. Ανεξαρτήτως όμως εθνικότητας η προβολή του μεγαλείου της ψυχής ανθρώπων που έμειναν στην ιστορία ως φωτεινοί φάροι οι οποίοι μάς προσανατολίζουν σήμερα που ψαλιδίζονται οι επιθυμίες μας, τα όνειρά μας και η αυτοπεποίθησή μας λόγω της κρίσης στο παγκόσμιο κοινωνικό γίγνεσθαι, αποτελεί ιερή αποστολή η οποία κερδίζει αυτομάτως θαρρείς το θαυμασμό μας και την αποδοχή μας. 

Το πρόβλημα όμως είναι ότι ένα τέτοιας μορφής πόνημα τυλίγεται με ένα πλήθος υψηλών προσδοκιών από τους θεατές του. Και δυστυχώς τη στιγμή που βλέπεις τους τίτλους τέλους στην οθόνη μένεις με μία πικρόγλυκη γεύση γιατί η ταινία δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στο ύψος των προσδοκιών σου. 

Αυτό βέβαια δε μειώνει την αξία της προσπάθειας του δημιουργού και των συντελεστών του, παρά ταύτα όμως παραμένει το ερώτημα που αφορά σε πολλές μεταφορές στη μεγάλη οθόνη του βίου ιστορικών προσωπικοτήτων ή σημαντικών περιόδων της ιστορίας παγκόσμιου ενδιαφέροντος και συμβολής. 

Γιατί ο Ιωάννης Βαρβάκης δεν αποτελεί απλώς έναν πειρατή Έλληνα που ακολούθησε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το δρόμο της πειρατείας όπως όλοι οι συμαπτριώτες του Ψαριανοί τότε και που λάτρεψε τη θάλασσα. Οι Έλληνες είναι ένα με το υγρό στοιχείο, με το διαφορετικό γαλάζιο του Αιγαίου όπως χαρακτηρίζεται δια στόματος πρωταγωνιστή στην ταινία όταν το αντικρίζει και πάλι μετά από πολύχρονη παραμονή στην Κασπία θάλασσα όπου και είχε επιδοθεί στο εμπόριο χαβαριού. Ούτε είναι μία ακόμα μορφή Έλληνα που βοήθησε πριν μα και κατά τη διάρκεια του αγώνα της ανεξαρτησίας. 

Ο Ιωάννης Βαρβάκης αποτελεί μία ιδιάζουσα περίπτωση εθνικού ευεργέτη, γεγονός το οποίο η ταινία αγγίζει επιφανειακά. Χαρακτηρίστηκε από ειδήμονα κριτικό κινηματογράφου ως άνευρη. Θεωρώ μετά την παρακολούθησή της ότι ο χαρακτηρισμός δικαιολογείται γιατί το πολύπλοκο της ψυχής του, οι προσωπικές του δυστυχίες, ο τρόπος που τις αντιμετώπισε και μπόρεσε να τις μετουσιώσει σε δύναμη ψυχής που αποφασίζει να προσφέρει στο έθνος του για να νιώσει το μεγαλείο της ευαγγελικής αγάπης το οποίο ο προσωπικός του βίος του στέρησε, δεν καθίστανται σαφή. 

Είναι άδικο μία ταινία που αναφέρεται σε τόσο πολύπλοκη και δύσκολη ιστορική περίοδο να είναι τόσο λακωνική στις ιστορικές πληροφορίες. Για παράδειγμα δείχνει τη φιλία που αναπτύσσεται μεταξύ του Βαρβάκη και του ΑΛέξιου Υψηλάντη χωρίς να γίνεται σαφές ότι ο Αλέξιος είναι ο Υψηλάντης! Και για κάποιον που προτιμά να του μιλά η εικόνα και η μεγάλη οθόνη παρά το διάβασμα ιστορίας, αυτό αποτελεί αδυναμία της ταινίας. Όπως ανάλογη αδυναμία αποτελεί κατά τη γνώμη μου η παρουσίαση της συμβολής του Ιωάννη Βαρβάκη στα Ορλωφικά. Τα Ορλωφικά (1770-1774) είναι η σοβαρότερη συντονισμένη προσπάθεια επανάστασης  με τη συμβολή της Ρωσίας εναντίον των Τούρκων, πριν το 1821,  η οποία όμως διεκόπη χάρη στην υπογραφή ειρήνης μεταξύ του σουλτάνου και της Αικατερίνης Β΄ της Ρωσίας με την οποία η Τουρκία παραχωρούσε στη Ρωσία τις βόρειες ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Δυστυχώς και σε αυτό το σημείο η ταινία αδυνατεί να δείξει το μέγεθος του αγώνα του Βαρβάκη που εκποίησε την προσωπική του περιουσία (στόλο) για να επανδρώσει κατάλληλα το στόλο εναντίον των Οθωμανών μα και των άλλων Ελλήνων καθώς και την άσχημη κατάληξή τους που απέμειναν μόνοι εναντίον των Οθωμανών με τελική έκβαση τη φυλάκισή τους στην Κωνσταντινούπολη. 

Γενικεύοντας τις αδυναμίες της ταινίας θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι αποτυγχάνει δυστυχώς παρά το βασικό πυρήνα του θέματός της που παραμένει αδιαμφισβήτητα ελκυστικός - η ιστορία της ζωής ενός ανθρώπου που τολμούσε να ονειρεύεται όπως χαρακτηρίζεται σε συγκεκριμένη ατάκα του σεναρίου- να προκαλέσει έντονα συναισθήματα και συγκινήσεις ή να εμφανίσει δραματικές κορυφώσεις στην εξέλιξη της πλοκής της. Η υπόθεση εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια σου με τρόπο ανιαρό, πολλά κενά χρονικά και κατ΄επέκταση νοηματικά και ελλιπείς, βαριεστημένες ερμηνείες με εξαίρεση αυτήν του πρωταγωνιστή που προσπαθεί να ενσαρκώσει το βάρος του ρόλου του. 

Χειροκροτώ την ιδέα του σκηνοθέτη που θέλησε να μάς θυμίσει ότι σε κάθε μεγάλο κατόρθωμα ζωής υπάρχει συνωμοσία των δυνάμεων του σύμπαντος και της εσωτερικής ψυχικής δύναμης του ανθρώπου. Χειροκροτώ την επιλογή αυτού του ανθρώπου συμβόλου, του κου Ιωάννη Βαρβάκη ο οποίος δικαιούτο να γίνει γνωστός στον κόσμο για την ανδρεία του και γενναία προσφορά του. Χάρη στο κληροδότημά του άλλωστε ιδρύθηκε το Βαρβάκειο Λύκειο το 1857 με απώτερο σκοπό τη συνεισφορά του στην εξέλιξη των θετικών επιστημών καθώς και η κλειστή Βαρβάκειος Αγορά της Αθήανς. 

Δεν είναι εφικτό όμως να νιώσει ο θεατής ικανοποίηση με τις τόσες ελλείψεις στο χτίσιμο αυτής της ταινίας που όφειλε βάσει της θεματικής της να προκαλέσει συγκίνηση και δέος. Η προσπάθεια σίγουρα χρήζει σεβασμού όπως κάθε ανάλογη πράξη δημιουργίας στο όνομα υπηρέτησης της τέχνης μα δεν πρέπει να λησμονούμε ότι σεβασμός χωρίς ειλικρινή αξιολόγηση δε νοείται.

Πηγές: http://el.wikipedia.org, http://www.ioncinema.com/news/god-loves-caviar-tiff-2012-review

Ένα παραμύθι για το τίμημα της αμφισβήτησης

Ο μύθος της Αράχνης και οι προεκτάσεις του 

    Μία από τις αρχές που διδασκόμασταν στα σχολικά μας χρόνια για την πρόοδο της σκέψης στο πέρασμα των αιώνων ήταν ότι ''κάθε νέα θέση προκύπτει μέσα από τη διαμάχη της αντίθεσης με την ήδη υπάρχουσα θέση'΄. 

    Αυτό όμως που δεν είχαμε προλάβει να μάθουμε και αρχίσαμε να το μαθαίνουμε σιγά σιγά μεγαλώνοντας ήταν ότι η έκφραση αντίθεσης δε συναντάται πάντα με αποδοχή ή έστω όχι ακραία εχθρική διάθεση και στάση. Γιατί η υφιστάμενη θέση που τηρεί το εκάστοτε κοινωνικό σύνολο δεν αποτελεί απλώς μία παγιωμένη αρχή λειτουργίας αλλά κουβαλά τις περισσότερες φορές ένα δεσμό συμφερόντων και βολεμάτων της τάξης που την εκπροσωπεί και την πρεσβεύει. Δεν είναι οι λίγες οι φορές που καινοτόμες, ρηξικέλευθες απόψεις αντιμετωπίστηκαν με καταδίκη των εκφραστών τους στην πυρά σε παλαιότερες μεσαιωνικές εποχές ή αυστηρότατης κριτικής και περιφρόνησης σε μετέπειτα χρόνια. 

    Είναι ίσως βέβαια το φυσιολογικό και απαιτούμενο φίλτρο αυτό που συμβαίνει μια και κάθε τι καινούριο οφείλει να υποβάλλεται σε μελέτη και εξέταση πριν την υιοθέτησή του μια και πρόοδος δε σημαίνει ξερίζωμα των αρχών ή θεωρημάτων παλαιοτέρων αιώνων. 

   Σκεφτόμενη λίγο παραπάνω αυτό το παιχνίδι της αμφισβήτησης παγιωμένων θεσμών ή και αρχών που διαδραματίζεται στους κόλπους κάθε κοινωνίας κάθε εποχής με τόσο σκληρούς κανόνες, έθεσα τη σκέψη μου στην αναζήτηση μύθων , παραμυθιών, σωζόμενων ιστοριών για αμφισβητίες της ανθρωπότητας και την τύχη τους. 

  Αντί λοιπόν για τους γνωστούς Νεύτωνα, Κοπέρνικο ή Αϊνστάιν που μονοπωλούν το θαυμασμό της επιστημονικής κοινότητας, πήγα αρκετά πιο πίσω και στάθηκα σε μία πόλη θαμμένη πια στο χώμα της μυθολογίας της Ελληνικής. 

  

   Κάπως έτσι βρέθηκα  στα Ύπαιτα, μία μικρή πολιτεία της Λυδίας στα πρώτα πρώτα χρόνια των μύθων μας. Εκεί ζούσε μία ξακουστή υφάντρα, ονόματι Αράχνη, κόρη του βαφέα Ίδμονα από την Κολοφώνα. Η Αράχνη ήταν ξακουστή όχι μόνο για το ταλέντο της τέχνης της μα και για την απαράμιλλη ομορφιά της. 

   Ποιο κατεστημένο λοιπόν τόλμησε να  αμφισβητήσει η Αράχνη; Το κατεστημένο που αφορούσε το ασύγκριτο και άφθαστο μεγαλείο των 12 θεών του Ολύμπου. Τόλμησε να θεωρήσει ότι το ταλέντο της μπορούσε μετά από σύγκριση να αναδειχθεί μεγαλύτερο από το αντίστοιχο στην υφαντική τέχνη της θεάς Αθηνάς!

    Όταν λοιπόν η θεά Αθηνά, η θεά της σοφίας και των τεχνών που γνώρισε στους θνητούς την υφαντική τέχνη άκουσε τα νέα για τον υπέρμετρο εγωισμό της Αράχνης, μεταμορφωμένη σε γριούλα εμφανίστηκε μπροστά της σε μία προσπάθεια να παραινέσει τη νεαρή κοπέλα να μην προκαλεί τη θεά Αθηνά σε αγώνα υφαντικής.

   Η κοπέλα όμως δεν έδωσε σημασία και συνέχισε να καλεί τη θεά σε αγώνα, ο οποίος φυσικά και έγινε. Ύφαινε και κεντούσε η θεά Αθηνά την Ακρόπολη και τον αγώνα της με τον Ποσειδώνα για την ανάληψη της πόλης της Αθήνας που πήρε τελικά το όνομα του νικητή. Ύφανε ακόμα την ιστορία του βασιλιά της Θράκης Αίμου που μαζί με τη γυναίκα του Ροδόπη περηφανε'υτηκαν πως είχαν τη δύναμη του Δία και της Ήρας και για αυτήν την ασέβειά τους τιμωρήθηκαν από το βασιλιά των θεών και ανθρώπων και μεταμορφώθηκαν σε βουνά.

Η Αράχνη πάλι ύφαινε και κεντούσε διάφορες ιστορίες των θεών και κυρίως τις μεταμορφώσεις του Δία που άλλοτε γινόταν ταύρος, κύκνος, χρυσή βροχή, για να δείξει με το εργόχειρό της τους έρωτες του βασιλιά Δία και την παντοδυναμία του μυαλού του.

 Ο αγώνας κάποτε έφτασε στο τέλος του και το αποτέλεσμά του  όσο και να εκπλήσσει ήταν ότι το υφαντό της θνητής αρχοντοπούλας ήταν τόσο τέλειο που η θεά δεν μπόρεσε όσο επίμονα και αν έψαξε να βρει ούτε ένα ψεγάδι. Αυτό όμως δε ταυτιζόταν με την ταυτόχρονη αποδοχή από πλευράς της θεάς της τρόπν τινά ΄ήττας΄ της από την θνητή. Και επειδή ο ρόλος της και η ιδιότητα του αθάνατου μεγαλείου της απαιτούσε την τιμωρία της ύβρεως που επιδείχθηκε από πλευράς της θνητής για αυτό και η κοπέλα  χτυπήθηκε από τη θεά με τη χρυσή της σαϊτα στο μέτωπό της.

Το χτύπημα μπορεί να μην ήταν τόσο επώδυνο αυτό καθεαυτό μα ο συμβολισμός του για την Αράχνη και την αξιοπρέπειά της ήταν αβάσταχτος. Η κοπέλα δεν μπορούσε να δεχτεί τιμωρία για κάτι που πίστευε στο βάθος της καρδιάς της ότι είχε δικαίωμα να κατακτήσει. Για αυτό και σε κατάσταση παραφροσύνης από τη στενοχώρια της και το θυμό της, έδεσε στο λαιμό της όση κλωστή της είχε απομείνει στο αδράχτι της και κρεμάστηκε από το ταβάνι του σπιτιού της.

Το πώς τελειώνει ο μύθος είναι λίγο πολύ γνωστό. Η θεά Αθηνά δεν άντεξε το άσχημο τέλος της κοπέλας για αυτό και τη μεταμόρφωσε στο γνωστό μέχρι σήμερα σε όλους μας έντομο, το καταδικασμένο βέβαια να κρέμεται από ταβάνια και τοίχους όπου υφαίνει τον ιστό της.

Αυτό όμως που δεν έχουν ίσως σκεφτεί σε μεγάλο βαθμό οι ακροατές του μύθου είναι το παράλληλο δίδαγμα που θα μπορούσε κάποιος να αντλήσει εάν άφηνε το μυαλό του να προχωρήσει λίγο πιο πέρα από αυτά που ο μύθος λέει expressis verbis.

Ο μύθος είναι σίγουρα διδακτικός ως προς την ασέβεια και την επερχόμενη φυσιολογική της τιμωρία είτε από το θεό σύμφωνα με το βαθμό πίστης αυτών που διαπράττουν ή γίνονται μάρτυρες της τιμωρίας είτε από τη φύση ή κάποια άλλη ανώτερη δύναμη, αυτή στην οποία πιστεύουν ότι υπάρχει στο σύμπαν για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης.

Μα ταυτόχρονα μπορεί να διεγείρει ερωτήσεις σχετικά με το κατά πόσο τελικά ήταν ύβρις αυτό που διέπραξε η Αράχνη. Γιατί η υπερβολική πίστη στον εαυτό του από κάποιον να θεωρείται A PRIORI ΎΒΡΙΣ;; Όλοι αν μη τι άλλο έχουν δικαίωμα να θεωρούν τον εαυτό τους το οτιδήποτε αρκεί βέβαια αυτή η πίστη να συνοδεύεται από το ανάλογο θάρρος δοκιμασίας των δυνατοτήτων τους. 

Σε μια εποχή που ο άνθρωπος ως αξία βάλλεται με σκοπό την ευκολότερη χειραγώγηση και μαζοποίησή του και διέρχεται παγιωμένες διαδικασίες που ελάχιστα περιθώρια αφήνουν για ελεύθερη έκφραση και δοκιμασία, τεστάρισμα της αποτελεσματικότητας αυτής της έκφρασης , είναι -κατά τη γνώμη μου-να αναρωτιέται κανείς μήπως όλο αυτό το παιχνίδι ψαλιδίσματος της πίστης μας στις ικανότητές μας, της αυτοπεποίθησής μας έχει τις ρίζες του πολύ βαθύτερα. Μήπως ένα από τα παράδοξά της που η ανθρώπινη φύση καλείται να αντιμετωπίσει είναι αυτή ακριβώς η αντιπαλότητά της. Χτίζει ο άνθρωπος ένα σύστημα που πρεσβεύει ως αξία την ελευθερία έκφρασης μα ταυτόχρονα επιτρέπει να διογκώνονται όλοι αυτοί οι γραφειοκρατικοί και εξουσιαστικοί θεσμοί που καταπατούν αυτήν την ελευθερία. Μιλάμε σήμερα για δκαιώματα στον πειραματισμό μα επικρατεί τέτοιος εκφοβισμός σχετικά με την απόπειρα δοκιμασίας κάτι που βρίσκεται εκτός της πεπατημένης οδού που τελικά το μόνο που επικρατεί είναι μία συνεχής, άγονη διαμάχη μεταξύ του κατεστημένου και της νέας πρότασης.

Επειδή σε κανέναν πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές όπως είχε πει και ο Ηρόδοτος , καιρός είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι τόσο οι πειραματισμοί, οι εφαρμοσμένες νέες προτάσεις μα και οι παγιωμένοι θεσμοί χάνουν και οι δύο. Οι μεν πρώτες επειδή αφήνονται απλώς να επιπλέουν μέσα σε μια θάλασσα πλήθους ναυαγισμένων ή παροδικά βασιλευόμενων ιδεών που γρήγορα αντικαθίστανται μέσα στο παιχνίδι της δημοσιότητας από άλλες, οι δε δεύτεροι από την προκατάληψη αρνητικής στάσης απέναντι σε κάθε τι δοκιμασμένο. 

Το μέτρο είναι αυτό που θεοποιήθηκε ως αδιαμφισβήτητη στάση ζωής ίσως ακριβώς λόγω της ροπής του ανθρώπου για υιοθέτηση ακραίων συμπεριφορών. Η στιγμή όμως του παγκόσμιου γίγνεσθαι δε χωρά άλλες υπερβολές ή αδυναμίες, καλείται η αυτοπεποίθησή μας να αποκτήσει γερές βάσεις που θα μπορεί όποτε απαιτηθεί να θέσει στην υπηρεσία του κοινού καλού.

ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ¨ΤΟ ΒΗΜΑ SCIENCE'', 28.03.2011

ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ομότιτλο άρθρο δημοσιευμένο στο BHMA SCIENCE , 28.03.2011, 12.30μμ

Αστρονομικό «γκάτζετ» του Μινωικού πολιτισμού εντόπισε έλληνας ερευνητής σε ξεχασμένα πλακίδια του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου

Ο ερευνητής δρ Μηνάς Τσικριτσής ανέσυρε από τα αρχεία του Μουσείου Ηρακλείου ένα εύρημα που αλλάζει τη γνώση μας για τον μινωικό πολιτισμό: το πρώτο ηλιακό ρολόι και αναλογικό υπολογιστή γεωγραφικού πλάτους και εκλείψεων, που προηγείται του μηχανισμού των Αντικυθήρων κατά 1.400 χρόνια. Είναι διαστάσεων πυξίδας, αλλά έχει και «γιγάντιο αδελφό»: το πασίγνωστο Στόουνχεντζ!

Ο ερευνητής Μηνάς Τσικριτσής, κρατώντας στα χέρια του ένα ομοίωμα του «Υπολογιστή του Παλαιοκάστρου»Στα τέλη Φεβρουαρίου μια παρουσίαση βιβλίου έλαβε χώρα στην κατάμεστη αίθουσα «Ανδρόγεω» του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης. Αναλύοντας εκεί το περιεχόμενο του βιβλίου του, «Αστρονομία Κρητομυκηναϊκού Πολιτισμού», ο ερευνητής αιγαιακών γραφών δρ Μηνάς Τσικριτσής προέβη σε πρωτότυπες παγκοσμίως αποκαλύψεις, που αφορούν την τεχνολογία και την επιστημονική γνώση των Μινωιτών. Αποκαλύψεις οι οποίες προέκυψαν από την ερμηνεία παραστάσεων που απεικονίζονται σε δύο πλακίδια, από το Παλαίκαστρο Σητείας.

Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ρωτήσαμε τον ερευνητή:

- Κύριε Τσικριτσή, πώς φθάσατε στη μελέτη αυτών των ευρημάτων;«Τα τελευταία δύο χρόνια, ασχολούμενος με μινωικά ευρήματα που έχουν σχέση με την αστρονομία του κρητομυκηναϊκού πολιτισμού, έχω έλθει σε επαφή με πολλά ευρήματα αστρονομικού ενδιαφέροντος, τα οποία περιγράφω στο πρόσφατο βιβλίο μου. Τις εικόνες της μήτρας από το Παλαίκαστρο τις βρήκα δημοσιευμένες στην "Αρχαιολογική Εφημερίδα" του 1900, αλλά και ως σκίτσα στο βιβλίο του ανασκαφέα της Κνωσού, Εβανς, "The palace of Minos, etc.". Ο Εβανς αναφέρει ότι οι εικόνες _ που βρέθηκαν χαραγμένες σε πλακίδια αργιλικού σχιστόλιθου του 15ου αι. π.Χ. _ εμφανίζουν σύμβολα της Σελήνης και του Ηλίου. Επειδή οι εικόνες δεν ήταν ευκρινείς, ζήτησα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου την άδεια να μελετήσω το εύρημα. Ο διευθυντής κ. Γ. Ρεθεμνιωτάκης και η αρχαιολόγος Κ. Αθανασάκη με έφεραν σε επαφή με εικόνες υψηλής ανάλυσης. Με βάση αυτές και τη συσχέτιση με άλλα αρχαιολογικά ευρήματα, αλλά και ιστορικά και αστρονομικά στοιχεία που αφορούν μονάδες μέτρησης χρόνου και πρόβλεψη εκλείψεων Σελήνης και Ηλίου, κατέληξα σε μία ερμηνεία για τη χρήση της μοναδικής αυτής μήτρας».

- Η οποία ερμηνεία, συνοπτικά, είναι;«Οτι μέσω της μήτρας αυτής περιγράφεται αναλογικός υπολογιστής που μετρά χρόνο, προσδιορίζει γεωγραφικό πλάτος και προβλέπει σεληνιακές εκλείψεις!».

- Ενα τέτοιο επίτευγμα, στην εποχή των Αργοναυτών, ακούγεται αδιανόητο. Πώς οδηγηθήκατε σε μια τέτοια ερμηνεία;«Αρχικά μελέτησα και κατανόησα το πώς λειτουργεί ο δίσκος που αποτυπώνεται αριστερά στη μήτρα και έπειτα μελέτησα τον ακτινωτό δίσκο που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά της. Στο κέντρο του δίσκου εμφανίζεται ένας σταυρός _ ο οποίος παγκοσμίως θεωρείται σύμβολο απεικόνισης του Ηλίου. Μεγεθύνοντας το εύρημα, απαρίθμησα 18 στιγμές γύρω από το σύμβολο του σταυρού και, κάτω από τον κύκλο, διέκρινα το σύμβολο της Σελήνης (με μορφή μηνίσκου) και 28 αριθμημένες στιγμές στον εξωτερικό κύκλο. Αν οι 18 στιγμές γύρω από το σύμβολο του Ηλίου αντιπροσωπεύουν 18 χρόνια, τότε σωστά ο δημιουργός αυτής της εικόνας τοποθέτησε 28 στιγμές γύρω από το σύμβολο της Σελήνης, καθώς το πλήθος των σεληνιακών εκλείψεων ανά 18 χρόνια και 11 ημέρες είναι 28. Το φαινόμενο της επανάληψης των σεληνιακών εκλείψεων κάθε 18 χρόνια και 11 ημέρες ήταν γνωστό στους Χαλδαίους και το αποκαλούσαν "Σάρο"».

- Ομως... τα αρχαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα αναφοράς του Σάρου από τους Χαλδαίους εντοπίζονται στο 750 π.Χ. Μια τέτοια γνώση της περιοδικότητας των εκλείψεων προϋποθέτει είτε ότι οι Μινωίτες είχαν προπορευθεί αστρονομικά ή ότι η γνώση αυτή προϋπήρχε στους Βαβυλώνιους ή τους Σουμέριους και την είχαν δανειστεί από εκεί. Επιπλέον, υπάρχει ένα deja vu: την ίδια πρόβλεψη βάσει του Σάρου την είδαμε και στον μηχανισμό των Αντικυθήρων!«Είμαι πλέον βέβαιος ότι οι Μινωίτες ήταν από τους πρώτους _ αν όχι οι πρώτοι _ που ανακάλυψαν την έννοια του Σάρου. Οσο για τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, ορθά επισημαίνετε τον παραλληλισμό. Θεωρώ ότι το "νέο" αυτό εύρημα δεν μειώνει την αξία του ευρήματος των Αντικυθήρων, αλλά μετατοπίζει τον χρόνο δημιουργίας 14 αιώνες πίσω. Ξαναγράφουμε έτσι το κεφάλαιο εισαγωγής στην ιστορία των επιστημών, με αρχή τον "υπολογιστή του Παλαίκαστρου", του 1500 π.Χ.».

- Για να προβλέψουν τις σεληνιακές εκλείψεις, οι κατασκευαστές του μηχανισμού των Αντικυθήρων χρησιμοποιούσαν έναν, απίστευτο για την εποχή τους, συνδυασμό γραναζιών. Σε αυτή τη μήτρα βλέπουμε να απεικονίζεται απλά ένα εγχάραγμα με κουκκίδες. Πώς καταφέρνει να επιτελεί τον υπολογισμό;«Είναι όντως ένα θαύμα κομψής λύσης στη μέγιστη απλότητα κατασκευής. Δείτε: Ο εσωτερικός κύκλος χωρίζεται σε δύο ημικύκλια, που το καθένα έχει 29 και 30 χαράξεις. Αυτά τα ημικύκλια αναπαριστούν δύο σεληνιακούς μήνες, 29 και 30 ημερών, που αρχίζουν και τελειώνουν με πανσέληνο. Αν, κάθε ημέρα, μετακινούμε δεξιόστροφα μία βελόνα στον εσωτερικό κύκλο και κάθε 15 ημέρες μετακινούμε μια άλλη βελόνα αριστερόστροφα στην περιφέρεια με τα ακτινωτά τριγωνικά δόντια, παίρνουμε την πορεία της Σελήνης ως προς την πορεία του Ηλίου».

- Και γιατί αντιστοιχίζεται αυτή η διττή πορεία με τις σεληνιακές εκλείψεις;«Αναλογισθείτε ότι έκλειψη σημαίνει στην πράξη "εξαφάνιση στη σκιά". Αν το επίπεδο της τροχιάς της Σελήνης και της Γης συνέπιπταν, τότε θα είχαμε κάθε μήνα μια έκλειψη Ηλίου και μια έκλειψη Σελήνης. Αυτό όμως δεν συμβαίνει, διότι οι τροχιές Σελήνης και Γης βρίσκονται σε επίπεδα που έχουν μεταξύ τους μια κλίση 5 μοιρών. Τα σημεία όπου το επίπεδο της τροχιάς της Σελήνης τέμνει το επίπεδο της γήινης τροχιάς λέγονται "σεληνιακοί δεσμοί". Οταν η Σελήνη βρίσκεται στη θέση της πανσελήνου και ο Ηλιος κοντά στη θέση ενός από τους δύο σεληνιακούς δεσμούς, τότε έχουμε έκλειψη Σελήνης. Αυτά τα δύο σημεία (οι δεσμοί) ολοκληρώνουν μια πλήρη περιφορά κάθε 18 χρόνια. Ετσι, κάθε 12 μήνες, οι κόμβοι μετακινούνται τρεις θέσεις κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού, πάντα σε διαμετρικά αντίθετες θέσεις. Ο κύκλος της περιφέρειας με τις 58 οπές στον "υπολογιστή του Παλαικάστρου" αντιπροσωπεύει την περιστροφή των δεσμών. Μετά το πέρας αυτής της περιόδου των 18,5 ετών επαναλαμβανόταν ο ίδιος κύκλος των σεληνιακών εκλείψεων. Τα στοιχεία πείθουν ότι οι κατασκευαστές της μήτρας είχαν ανακαλύψει αυτόν τον κύκλο κίνησης των δεσμών».

- Επαληθεύσατε στην πράξη ότι ο «υπολογιστής» αυτός βρίσκει σωστά τις εκλείψεις;«Βεβαιότατα! Υπολόγισα την πρόσφατη ολική σεληνιακή έκλειψη, που έγινε στις 21 Δεκεμβρίου 2010, και έπειτα βρήκα ότι με την ίδια λογική λειτουργίας μπορούσα να προβλέψω τις εκλείψεις που θα συμβούν το 2011, όπως και άλλες που θα συμβούν τα έτη 2015, 2017 και 2018».

- Συναρπαστικό... Αλλά μιλήσατε και για υπολογισμό ωρών και γεωγραφικού πλάτους. Αυτοί οι υπολογισμοί πώς γίνονται;«Δείτε: Αν προσανατολίσουμε τον κεντρικό σταυρό σε κατεύθυνση Βορρά - Νότου και τοποθετήσουμε στο κεντρικό βαθούλωμα μια βελόνα κατακόρυφα, τότε η σκιά της βελόνας δείχνει το σημείο του ακτινωτού δίσκου που αντιστοιχεί στην ώρα της παρατήρησης. Φαίνεται λοιπόν ότι ο μηχανισμός αυτός μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως ημερήσιο "ηλιακό ρολόι χειρός", με ώρα που αντιστοιχεί σε περίπου 58 λεπτά _ δηλαδή, πολύ κοντά στην ώρα που χρησιμοποιείται σήμερα. Θεωρώντας ότι κάθε τριγωνικός δείκτης του ακτινωτού τμήματος αντιστοιχεί σε περίπου μισή ώρα, οι πέντε κουκκίδες του κάθε δείκτη τον χωρίζουν σε 5 μικρότερες μονάδες χρόνου, διάρκειας περίπου 6 σημερινών λεπτών».

- Εφόσον αυτά επαρκούν για τον υπολογισμό της ώρας, τα υπόλοιπα σύμβολα της μήτρας τι σημαίνουν;«Σωστά το παρατηρήσατε: στη μήτρα, πάνω από τον δίσκο, υπάρχουν τρία εργαλεία για τον προσδιορισμό του γεωγραφικού πλάτους. Αν ο χρήστης του δίσκου χρησιμοποιούσε ως όργανα τις δύο βελόνες και την ημικυκλική λαβίδα που υπάρχει στο αποτύπωμα της πίσω πλευράς της μήτρας, και σημείωνε ανά εβδομάδα την άκρη της σκιάς όταν μεσουρανεί ο Ηλιος, τότε μπορούσε _ με τη γωνία ω που σχηματίζουν οι βελόνες _ να καταγράφει το γεωγραφικό πλάτος του τόπου όπου βρίσκεται. Σε μελλοντική μετατόπισή του, δεν είχε παρά να μετρήσει τη σκιά της βελόνας στην αντίστοιχη εβδομάδα για να προσδιορίσει πόσο βόρεια κατευθύνθηκε, ώστε να μπορεί να επιστρέψει!».

- Κύριε Τσικριτσή, η ερμηνεία αυτή που δίνετε στη μήτρα πιστεύετε ότι είναι και η μοναδική;«Εκείνο που γνωρίζω είναι ότι η λογική της ερμηνείας μου στέφθηκε με επιτυχείς μετρήσεις τόσο των εκλείψεων όσο και της ώρας και του γεωγραφικού πλάτους. Ωστόσο το θέμα παραμένει ανοιχτό, διότι μπορεί κάποιος άλλος να προτείνει μια άλλη χρήση. Το σίγουρο πάντως είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά στον πρώτο αναλογικό υπολογιστή της ανθρωπότητας _ και αυτός έχει μινωική προέλευση».

Τσικριτσή, ότι αυτή η ερμηνεία σας ανατρέπει πολλά από όσα πιστεύονται ως σήμερα για τον μινωικό πολιτισμό;..

«Θεωρώ ότι πρέπει να απεμπλακούμε από τις αγκυλώσεις που έχουν δημιουργήσει οι έως τώρα παραδοχές ότι αυτός ο πολιτισμός οικοδομήθηκε αντλώντας στοιχεία και γνώσεις του βαβυλωνιακού και του αιγυπτιακού. Η κατανόησή του οφείλει να γίνεται με μια διαθεματική προσέγγιση στα λιγοστά καμένα ευρήματά του. Χαρακτηριστικά, θα αναφερθώ σε δύο γνωστές φωτογραφίες που εμφανίζουν μινωικά καράβια. Το πρώτο καράβι απεικονίζεται σε ένα κυκλαδικό "τηγανόσχημο" σκεύος του 2300 π.Χ., με 14 ζεύγη κουπιών, πράγμα που μας παραπέμπει σε σκάφος μήκους 32 μέτρων. Σε μια άλλη παράσταση, από την τοιχογραφία της Σαντορίνης του 1640 π.Χ., διακρίνουμε ένα μεγάλο καράβι, με 26 ζεύγη κουπιών, που κατά τον συγγραφέα Cavin Menzies αντιστοιχεί σε σκάφος 54 μέτρων. Η ναυτική αυτή εξέλιξη ακούγεται λογική για χρονική περίοδο 700 χρόνων. Δεν είναι όμως λογικό ένας πολιτισμός που είχε αναπτύξει το θαλάσσιο εμπόριο από το 2800 π.Χ. έως το 1200 π.Χ. να μην είχε αναπτύξει αντίστοιχη επιστήμη και για τις ανάγκες του. Θα έπρεπε, εκτός των άλλων, να είχε αναπτύξει τα μαθηματικά και την αστρονομία. Πράγμα που αποδεικνύουν αυτά τα ευρήματα!».- Υπάρχει κάτι, κατά την όλη μελέτη σας, που σας εξέπληξε προς άλλη κατεύθυνση;«Οντως, προέκυψε κάτι το συγκλονιστικό: Οτι υπάρχει μεγάλη σύμπτωση της μήτρας με τον μεγαλιθικό σχηματισμό του Στόουνχεντζ! Την ιδέα μού την έβαλε ο γιος μου Δημήτρης, που σπουδάζει στην Αγγλία, ο οποίος παρατήρησε ότι η μήτρα έχει τον ίδιο αριθμό οπών (29 + 30 στον εσωτερικό κύκλο και 57 στον εξωτερικό) με αυτές του Στόουνχεντζ. Εκεί, υπάρχει ο λεγόμενος "Κύκλος Ζ" από 29 οπές και γύρω από αυτόν ο "Κύκλος Υ" με 30 οπές. O εξωτερικός τελικός κύκλος, που περιβάλλει όλο το Στόουνχεντζ, αποτελείται από 57 οπές και ονομάζεται Κύκλος Ομπρι (Aubrey Holes). Επίσης, στο κέντρο του "ναού" υπάρχουν 19 πέτρες (το λεγόμενο Πέταλο από Γαλαζόπετρες), αλλά το ίδιο πλήθος μικρών οπών υπάρχει σε δύο περιοχές του εσωτερικού σταυρού της μήτρας του Παλαικάστρου».

- Αν αυτό δεν αποτελεί σύμπτωση και πράγματι το Στόουνχεντζ ήταν μια «μεγέθυνση» της μήτρας του Παλαικάστρου, πώς αιτιολογείτε τη συσχέτιση των δύο πολιτισμών; «Η κατασκευή του Στόουνχεντζ είχε αποδοθεί στους αρχαίους Κέλτες και στους Δρυίδες τους, αλλά τα ανασκαφικά ευρήματα τη χρονολογούν στη 2η χιλιετία π.Χ. Την εποχή του Χαλκού, οι γνωστοί πολιτισμοί που θα μπορούσαν να σχετισθούν με τέτοιον "ναό" θα ήταν οι μεσοποτάμιοι, ο αιγυπτιακός και ο κρητομυκηναϊκός. Ωστόσο τα μόνα κυκλικά κατασκευάσματα που έχουμε σε όλους αυτούς είναι οι τύμβοι των Μυκηνών (του 16ου αι. π.Χ.) _ που όμως είναι τάφοι και όχι ναοί _ και το... λεγόμενο "δαχτυλίδι του Μίνωα". Στο δαχτυλίδι αυτό διακρίνουμε ένα κυκλοτερές κτίσμα στην κορυφή ενός λόφου, που περιβάλλεται από ορθόλιθους. Αν η κατασκευή αντιπροσώπευε ένα αστρονομικό παρατηρητήριο, θα μπορούσαμε να το συσχετίσουμε με την κυκλική δομή κατασκευής του Στόουνχεντζ. Ισως, τελικά, ο μινωικός πολιτισμός να είχε σχέση με τους "Υπερβόρειους" της Βρετανίας, όπως είχε γράψει ο Διόδωρος Σικελιώτης

Τον αποχαιρέτισα «ζαλισμένος». Στον νου μου φτερούγιζαν εικόνες από τον στρογγυλό ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς και το «τέμενος Απόλλωνος μεγαλοπρεπές, σφαιροειδές τω σχήματι» των Υπερβορείων, που περιέγραφε ο Διόδωρος. Μα... από εκεί δεν ήρθε ο Αβαρις ο Υπερβόρειος που έγινε φίλος του Πυθαγόρα; Και ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης, που περιέπλευσε το 331 π.Χ. τη Βρετανία και «υπολόγισε το μέγεθός της»... μήπως είχε έναν μινωικό υπολογιστή για να βρίσκει τη θέση του πλοίου του στην ομίχλη; Μύρια απίστευτα κατορθώματα της ναυτικής μαεστρίας Ελλήνων και Φοινίκων θα έβρισκαν την εξήγησή τους αν μια τέτοια «πολυπυξίδα» ήταν το μυστικό των καπετάνιων από την εποχή των Αργοναυτών ως εκείνη του Αρχιμήδη (212 π.Χ.). Σίγουρα ο Αρχιμήδης και οι σοφοί της Αλεξάνδρειας και της Ρόδου βρίσκονταν πίσω από τη μετεξέλιξή της στον «μηχανισμό των Αντικυθήρων», με όλη τη μικρομηχανική τελειότητα εκείνου. Αλλά αν η γνώση είχε τον σπόρο της στους Μινωίτες, τότε... μας μένουν πολλά ακόμη να ανακαλύψουμε για εκείνα που χάθηκαν στον ελληνικό Μεσαίωνα, στα χρόνια της κλιματικής αλλαγής, των σεισμών και των λιμών μετά τον Πόλεμο της Τροίας.

Κοίταξα στον ορίζοντα την Ακρόπολη με νέα μάτια: Αυτή η χώρα είναι τελικά ανεξάντλητη σε εκπλήξεις. Για την αποδοχή ή όχι της ερμηνείας του κ. Τσικριτσή μένει να αποφανθεί η επιστημονική κοινότητα. Αν τελικά ευσταθεί, ένας νέος πρόλογος θα έχει γραφτεί για την Ιστορία των Επιστημών, με κρητική υπογραφή!

Επάνω, μία «αναστήλωση» της εικαζόμενης αρχικής μορφής του Stonehenge και, κάτω, η αντιπαραβολή των ερειπίων με τον μινωικό υπολογιστή