ΘΑ ΚΟΙΜΗΘΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΓΕΡΑΣΟΥΜΕ - ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Όταν η ψυχή των πραγμάτων είναι τα λεφτά

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

Το να μιλάς για τα χρήματα σε περίοδο οικονομικής και κατ’ επέκταση κοινωνικοπολιτιστικής κρίσης, μπορεί να θεωρηθεί από ειρωνικό έως ανώφελο. Το να μιλάς όμως για την επίδραση τελικά των χρημάτων αυτών που όλος ο κόσμος αγωνιά να αποκτήσει στο όνομα της επιτυχούς επιβίωσης και να αποδεικνύεις τη γελοία και καταστροφική επίδρασή τους, ίσως είναι μια λάμψη φωτός στο σκοτάδι της δηθενικής μάθησης που μάς έχει περιβάλλει και μάς έχει σκοτεινιάσει το βλέμμα.

Μια τέτοια λάμψη αποτελεί το βιβλίο του Ιταλού Pino Corrias με τίτλο «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε», το οποίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική. Ο Pino Corrias ζει και εργάζεται στη Ρώμη. Στη διάρκεια της επαγγελματικής του πορείας έχει εργαστεί ως χρονικογράφος, σεναριογράφος και παραγωγός πολλών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών. Το μυθιστόρημα του με τίτλο «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε» (μτρ. Άννα Παπασταύρου) διηγείται την ιστορία του Όσκαρ Μαρτέλο, ενός παραγωγού της Τσινετσιτά, ενός απαιτητικού και δύσκολου χώρου του θεάματος. Γύρω από τον Όσκαρ ξετυλίγεται η ψυχοσύνθεση όλων των προσώπων που τον περιβάλλουν. Μια σύζυγος που βρίσκει διέξοδο στα μασάζ και στα ινστιτούτα ομορφιάς χωρίς καμία επιθυμία ουσιαστική για επαφή και επικοινωνία μαζί του, δύο κόρες με νευρώσεις, ένας καλός φίλος, ο σεναριογράφος Αντρέ, παγιδευμένος στο ανούσιο, επικίνδυνο και τόσο κουραστικό ψυχολογικά παιχνίδι της επιβίωσης στον κόσμο του θεάματος, η πρωταγωνίστρια της νέας του ταινίας, η Γιακαράντα που δέσμια της ομορφιάς της και της φήμης της ως ηθοποιός, φαίνεται καταδικασμένη να μη μπορεί να βρει την εσωτερική της ηρεμία και γαλήνη. Όλες οι δευτερεύουσες παρουσίες εξυπηρετούν το σκοπό του συγγραφέα που δεν είναι άλλος από την παρουσίαση του παράλογου τρόπου που φαίνεται να ζει και να λειτουργεί ο άνθρωπος του σήμερα, ειδικά όταν αφοσιώνεται με τη θέλησή του ή παρασύρεται κατά λάθος από το φρενήρη ρυθμό της απόκτησης υλικού πλούτου.

---

Είναι αρκετά τα μυθιστορήματα καθώς και οι ταινίες που έχουν καταπιαστεί με τον ανθρώπινο πόθο βίωσης της «χλιδάτης» ζωής και την επιβολή αυτού του τρόπου ζωής στον άνθρωπο του σήμερα, ο οποίος εντάσσεται ενεργά χωρίς τις περισσότερες φορές να καταλαβαίνει πώς, στο αέναο κυνήγι του χρήματος και της εξουσίας μέσω της απόκτησης περισσότερων χρημάτων. Το μυθιστόρημα του Pino Corrias όμως ξεχωρίζει όχι για την κεντρική του ιδέα αλλά για την λεπτομερή ψυχογράφηση των χαρακτήρων του. Η γραφή του, άμεση, απλή και εικονοπλαστική μάς εισάγει στο πνεύμα των χαρακτήρων του και η διήγηση μετατρέπεται σε ένα τρενάκι τρόμου στο οποίο επιβιβαζόμαστε και καταλήγουμε στην τελευταία σελίδα να αναρωτιόμαστε πάλι αυτό που πολλές φορές ασυνείδητα ή συνειδητά ξεχνάμε. Τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος για να μη βαριέται; Πρέπει να κατασκευάζει τεχνητά θέλω; Πρέπει να καταναλώνει την ενέργειά του στο να αυτοκοροϊδεύεται ότι τα χρήματα φέρνουν την ευτυχία; Πρέπει να επιθυμεί τις ακριβές βίλες, τα γρήγορα αυτοκίνητα, τις συναναστροφές με τις ωραίες, μοιραίες και ανεγκέφαλες στην ουσία υπάρξεις; Ή πρέπει να κάνει μια στάση και να θυμηθεί ότι ο Ορτέλο, ο κύριος ήρωας-πρωταγωνιστής του Pino Corrias είναι το σκιάχτρο που θα βάζαμε στο κομμάτι της γης που κερδίσαμε με τον ιδρώτα μας για να διώξουμε με φυσικό αλλά έξυπνο τρόπο τους απρόσκλητους εισβολείς;

Ο Κικέρων, Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός (106-43π.Χ) είχε πει μεταξύ άλλων «Pecunia Nervus belli /rerum» (η ψυχή του πολέμου / των πραγμάτων είναι τα λεφτά». Αν αναλογιστεί κανείς ότι από τότε η ανθρώπινη κυνικότητα είχε διαγνώσει ότι τελικά τα χρήματα και η απόκτησή τους μπορεί να προκαλέσει πόλεμο, αλλιώς εξαγοράζει την ψυχή όλων των πραγμάτων, έμψυχων και άψυχων, τότε καταλαβαίνει ότι τελικά ο άνθρωπος ποτέ δεν έπαψε να χάνει τον προσανατολισμό του για αυτό που αποκαλείται σκοπός ζωής. Βιβλία όπως το «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε», αποτελούν ευκαιρία να κάνουμε τρόπο ζωής την πράξη και το κυνήγι αλλά με ανανεωμένο, αλλαγμένο σκοπό. Γιατί όταν γεράσουμε, χρόνο να κοιμηθούμε θα έχουμε. Αλλά αλήθεια πώς θα μπορείς να κοιμάσαι αν έχεις σπαταλήσει τη ζωή σου σε ανώφελες πρακτικές;  Καλή ανάγνωση.

«Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε»

---

Εκδόσεις Κριτική

Συγγραφέας: Pino Corrias
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Α’ Έκδοση: 2017

1η Δημοσίευση : 21 Δεκεμβρίου 2017,
http://tetartopress.gr/otan-i-psychi-ton-pragmaton-ine-ta-lefta/

«Μια διαφορετική μέρα» -Εκδόσεις: Κριτική

Πιάνοντας τη λογική του ονείρου από το χέρι

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

Για τη λογική και την αδιαμφισβήτητη επίδρασή της στις ορθές κατά τον κοινά αποδεκτό τρόπο σκέψης έχουν ειπωθεί πολλά. Και σίγουρα ο άνθρωπος ως έλλογο ον δεν έχει λόγο αμφισβήτησης της δύναμής της. Μα μήπως έχει υποχρέωση εξέτασης της φύσεως της δύναμής της; Μήπως η λογική πολλές φορές δεν είναι παρά μια περιοριστική δύναμη που αδυνατεί να καταλάβει τους λόγους της καρδιάς; Μήπως η λογική της καρδιάς μπορεί κάλλιστα και ισοδύναμα να εξασφαλίσει πιθανότητες ευτυχίας; Γιατί τελικά όσο περισσότερο κοιτάς γύρω αναρωτιέσαι πώς γίνεται η κάθε μέρα να είναι ολόιδια επιτακτική, βαρετή, κουραστική, μονότονη και ελλιπής πληρότητας; Πώς γίνεται αλήθεια ολοένα και περισσότεροι να νιώθουν ότι δεν ζουν όπως θα ήθελαν;

Με την ερώτηση αυτή στο μυαλό διάλεξα να ταξιδέψω στον κόσμο του πιο πρόσφατου βιβλίου «Μια Διαφορετική Μέρα» του Στάμου Τσιτσώνη.

Επιθυμώντας να δω πώς μπορεί να δει μέσα από τους 24 διαφορετικούς ήρωες των ιστοριών του «Μια Διαφορετική Ημέρα» και να τη μοιραστεί μαζί μας, αφέθηκα στη μαγευτική γραφή του που για μια άλλη φορά αποδεικνύει ότι τελικά τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο σε αυτό που ονομάζουμε ζωή πέρα από το ότι πάντα υπάρχει και η άλλη πλευρά, η άλλη άποψη, η άλλη θέαση.

Η ακαδημαϊκή και επαγγελματική του πορεία ως μαθηματικού, οπλίζουν την πένα του Στάμου Τσιτσώνη με την τάση αμφισβήτησης του δεδομένου και ανοίγουν άλλα παράθυρα στο νου αναβαθμίζοντας θαρρείς την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε, όπως και στα πρότερα βιβλία του  «Χωρίς Απόδειξη» και «Πετεινός βορείων Προαστίων». Με μαγευτικό τρόπο τα 24 διηγήματα της νέας του συλλογής «Μια Διαφορετική Ημέρα» κατασκευάζουν την απόδειξη ενός πολλάκις και αδίκως καταδικασμένου μαθηματικού παράδοξου «η λογική που ωφελεί δεν υπάρχει αν δεν καταπατηθεί».

---

Μόνο αν βγεις έξω από τα κάγκελα που σου θέτει η επιβαλλόμενη λογική, μπορείς να δεις ότι το αλογάκι που λείπει από ένα καρουζέλ μπορεί να είναι το άλογο που προσφέρθηκε να περάσει απέναντι εσένα μετανάστη κολυμπώντας μέσα στην τρικυμία. Βλέπεις επίσης ότι πεθαμένος ουσιαστικά είσαι ακόμα και αν παραμένεις οργανικά ζωντανός, αν έχεις αποφασίσει να μένεις θαμμένος κάτω από την ανία, την οκνηρία, την ατολμία, το φόβο των γηρατειών. Βιώνεις τη θεραπευτική δύναμη των παραμυθιών, αφού το παραμύθι χωρίς τέλος καταφέρνει να πολεμήσει το θάνατο που απειλεί μια νεαρή ζωή. Κάθεσαι παρέα με τον Λέοναρντ Κοέν μπροστά στα Χερουβείμ και Σεραφείμ και αντιμετωπίζεις το ερώτημα «Είσαι έτοιμος για την αιωνιότητα;» Και απλώς χαμογελάς καθώς γεμίζεις με τη μνήμη των στιγμών αυτών της ζωής σου που έζησες με την ψυχή σου οπότε και έγιναν αυτομάτως αιώνιες συντρόφισσες σου σε κάθε χώρο και τόπο όσο άγνωστος και τρομακτικός και αν φαντάζει. Μόνο μια ζωή μετρημένη με τη μεζούρα της συνέπειας της τιμωρίας αν παραβείς το αναμενόμενο, έχει λόγο να φοβηθεί την αιωνιότητα.

Κάθε ένα από τα διηγήματά του αποκαλύπτει πτυχές της ανθρώπινης φύσης που ακόμα οι περισσότεροι αδυνατούμε να παραδεχτούμε, να αποδεχτούμε, να αναγνωρίσουμε, να θεαθούμε. Γιατί; Ίσως επειδή όπως τα μαθηματικά κινδύνεψαν να μείνουν στο μυαλό των περισσοτέρων ως η μόνη δυνατότητα υπολογισμών και ακριβών μετρήσεων, χωρίς ποτέ να τολμήσουν να ταξιδέψουν στο φιλοσοφικό τους μαγευτικό στοχασμό, έτσι και η ανθρώπινη φύση καταδικάστηκε εκ κατασκευής της κοινωνικής ευπρέπειας να μην τολμά να σκεφτεί το τι θα γινόταν αν; Τι θα γινόταν αν η ανατροπή δεν πραγματοποιούταν με σκοπό την απλή ατελέσφορη αντίδραση αλλά προέκυπτε από τη μαχητική ανάγκη και προσπάθεια του καθενός να ζήσει μια Διαφορετική Ημέρα;

Ίσως τελικά το χάος που τρέμουμε σε περίπτωση μη συνεπούς ακολουθίας κοινών κανόνων, να είναι μαθηματικά ελεγχόμενο αν θυμόμαστε ότι η εξίσωση με 2 αγνώστους την Ευτυχία και την Επιτυχία έχει πολλές μεταβλητές. Και όλες είναι στο χέρι της δικής μας επιλογής. Καλή Ανάγνωση!

«Μια διαφορετική μέρα»

---

Εκδόσεις: Κριτική

Συγγραφέας: Στάμος Τσιτσώνης
Α’ Έκδοση: 2017



Πρώτη Δημοσίευση
http://tetartopress.gr/pianontas-ti-logiki-tou-onirou-apo-to-cheri/

Γράμματα στον Άγιο Βασίλη

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

«Πολυαγαπημένε μου Άγιε Βασίλη. Πριν σου πω τι δώρο θέλω αυτά τα Χριστούγεννα, θέλω να σου θυμίσω ότι εμείς στο σπίτι μας δεν έχουμε καμινάδα και επειδή η μαμά και ο μπαμπάς κλείνουν πολύ καλά τις πόρτες και τα παράθυρα, σε παρακαλώ Άγιε μου Βασίλη, σε παρακαλώ να μην ξεχάσεις τα μαγικά σου αντικλείδια…».

Κάπως έτσι ίσως ξεκινούν αρκετά απ’ τα γραμματάκια των μικρών μας φίλων στον αγαπημένο τους Άγιο. Ένας Άγιος που όσες φορές και αν τον δουν σε φωτογραφίες, βιβλία, ταινίες, διαφημίσεις ή Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις ξέρουν πάντα μέσα τους ότι ο πραγματικός βρίσκεται χωμένος στο εργαστήριό του φτιάχνοντας τη μαγική συνταγή των Χριστουγέννων! Τώρα βέβαια αρκετοί από σας ίσως κουνήσετε το κεφάλι με αμφιβολία και σκεφτείτε «Σιγά που τα παιδιά σήμερα πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη. Απλώς είναι αρκετά έξυπνα και πονηρά μαζί και ξέρουν έστω και ασυνείδητα ότι πρέπει να μάς δείχνουν ότι πιστεύουν».

Μήπως όμως μάς ξεφεύγει κάτι; Μήπως η αμφιβολία μας αυτή πηγάζει κατά μεγάλο μέρος απ’τον αθεράπευτο «συγκεντρωτισμό» μας να αναλάβουμε εμείς και αυτόν τον ρόλο; Μήπως βιαζόμαστε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας και πέφτουμε στην παγίδα να επιβάλλουμε μία μορφή ωριμότητας στον τρόπο σκέψης τους που κινδυνεύει αν μη τι άλλο να καταστρέψει τη «μαγεία» των γιορτών που όλοι μας ανεξαιρέτως έχουμε ανάγκη;

Οι γιορτές είναι προ των πυλών και εμείς τρέχουμε πανικόβλητοι με τις ώρες στα καταστήματα αναζητώντας το δώρο που θα ικανοποιήσει περισσότερο το παιδί μας ενώ αυτό μπορεί να μένει ανικανοποίητο. Το αποτέλεσμα είναι ότι η ουσία του δώρου χάνει την πνευματική της διάσταση. Σε μια προσπάθεια λοιπόν να μας προλάβω να διατηρήσουμε τη μαγεία αυτών των ημερών που πρωτίστως αποζητούν την αγάπη μας και το καθάριο από τις σκοτούρες των υποχρεώσεων χαμόγελό μας, σκέφτηκα να θυμηθούμε γιατί γράφουμε γράμμα στον Άγιο Βασίλη.

Τι περιμένουν τα παιδιά μας τα Χριστούγεννα; Την αναβίωση ενός παραμυθιού φίλοι μου. Αυτό περιμένουν. Ο Άγιος Βασίλης δεν είναι θέμα γεωγραφίας και ούτε βέβαια θέμα ποσοτικά μετρήσιμο. Το έλκηθρό του, ο σάκος του με τα δώρα και η κάθοδός του από την καμινάδα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παραμυθένιας ατμόσφαιρας. Τα παιδιά μας δεν παίρνουν χαρά από το δώρο ή από την εμφάνιση αυτή καθεαυτή του Άγιου τους Βασίλη. Τα παιδιά μας νιώθουν σε όλο της το μεγαλείο την ευτυχία της αναμονής και της πίστης στα μαγικά θαύματα. Αυτό επιζητούν στο βάθος της καρδιάς τους γι’ αυτό και επιμένουν να γράφουν το γράμμα τους.

Ίσως ειδικά τα τελευταία χρόνια που σκεπάζονται από το μαυρισμένο νέφος ενός οικονομικού άγχους, πρέπει να χαιρόμαστε για την κατάρρευση της «καταναλωτικής μας ασπίδας». Περισσότερο από άλλες χρονιές ο Άγιος Βασίλης μπορεί να διεκδικήσει το σεβασμό και την αγάπη που του αξίζει.

Καιρός λοιπόν να γράψουμε και εμείς το δικό μας γράμμα στον αγαπημένο μας Άγιο. Πάρτε μολύβι και χαρτί και σκεφτείτε: Εσείς τι πραγματικά θέλετε τα φετινά Χριστούγεννα; Να ζήσετε το παραμύθι τους παρέα με τα παιδιά σας. Να παίξετε μαζί τους, να δώσετε την πνοή της δικής σας αγάπης σε αυτές τις άγιες μέρες, να κοιμηθείτε αγκαλιά παραδομένοι στη γλυκιά ζάλη της αναμονής του πρωινού που θα ανοίξετε τα πολύχρωμα κουτάκια που θα σας περιμένουν κάτω από το δέντρο. Μια πρόταση τελευταία… Μην ξεχάσετε στο γράμμα σας να γράψετε όχι μόνο τι θα θέλατε να πάρετε αλλά και τι θα θέλατε να δώσετε στα αγαπημένα σας πρόσωπα και γιατί. Και πριν το ταχυδρομήσετε στη μακρινή Λαπωνία ή κοντινή Καισαρεία διαβάστε το παρέα με τα μικρά ή μεγαλύτερα παιδιά σας. Γιατί οι λέξεις σας θα φανερώσουν την αθάνατη παιδική σας ψυχή και θα αποκαλύψουν την αναντικατάστατη μαγεία της προσφοράς! Αυτή τη μαγεία η οποία μαθαίνεται μαζί με την αίσθηση της ευθύνης μας να τη μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενιές!

Πρώτη δημοσίευση : 

http://tetartopress.gr/grammata-ston-agio-vasili/

Facebook0TwitterGoogle GmailGoogle+Share