ή αλλιώς
¨Το διάβασμα, η ανάγνωση και οι ¨αναγνώσεις¨ τους....
Η Ανάγνωση αναγιγνώσκεται...δε γλιτώνει δηλαδή ούτε η ίδια ως πράξη τη διαδικασία απόπειρας ανάλυσης και ερμηνείας που διενεργείται από πλευράς του ανθρώπινου νου σχετικά με όλες τις πραγματοποιηθείσες ενέργειές του.
Πώς και γιατί διαβάζει ο άνθρωπος; Πώς μαθαίνει να διαβάζει; Και αφού μάθει πώς χρησιμοποιεί μετέπειτα αυτήν την αποκτηθείσα δεξιότητα;
Μεγαλώνουμε μαθαίνοντας την έννοια της ανάγνωσης τόσο με την κυριολεκτική όσο και με τη μεταφορική της σημασία. Κάθε εκπαιδευτικό σύστημα δομείται με βάση τα γερά θεμέλια της ανάγνωσης και γραφής, τα οποία θεωρούνται οι βασικές δεξιότητες πάνω στις οποίες θα οικοδομηθεί το λοιπό γνωστικό οικοδόμημα που οφείλει να ¨χτίζει¨ το σχολείο ως βασικός παράγονατας αγωγής. Παράλληλα όμως νουθετούμαστε από πλευράς των μεγαλυτέρων μας και πρωτίστως των εχόντων την ιδιότητα των μεντόρων μας, να μαθαίνουμε σταδιακά να ¨διαβάζουμε¨ τις εμπειρίες μας, τα χαρακτηριστικά μας, την ζωή μας.
Ποικίλες οι αναγνώσεις που πραγματώνονται από πλευράς μας με την έννοια της ερμηνείας των γεγονότων που μάς περιβάλλουν και καθορίζουν την μετέπειτα πορεία μας, τόσο ατομικά όσο και κοινωνικά. Μα ακόμα περισσότερες οι ελλείψεις που διαπιστώνονται από το αποτέλεσμα ή ακόμα και τη συχνότητα προσπάθειάς μας να ερμηνεύουμε. Λες και από τη στιγμή που ενηλικιωνόμαστε και βγαίνουμε οριστικά στο δρόμο που βρίσκεται μπροστά από την πύλη του σχολείου χάνουμε ολοκληρωτικά τη δεξιότητα της ανάγνωσης.
Ή μήπως πάλι αυτή η αλλοίωση της δεξιότητάς μας έχει ήδη αρχίσει από τα πρώτα βήματα απόκτησής της και καλλιέργειάς της εντός των ορίων του σχολείου μας;
Τι μαθαίνουμε αλήθεια να διαβάζουμε;
Ας ξεκινήσουμε κατ΄αρχήν από τη νοηματική και ευρύτερη σημασιολογική διαφορά των δύο λέξεων, διάβασμα και ανάγνωση. Ετυμολογικά προκύπτει ότι όταν διαβάζουμε, βαίνουμε, βαδίζουμε το δρόμο που ανοίγει μπροστά μας το νόημα των γεγραμμένων. Ενώ όταν αναγιγνώσκουμε, εμμένουμε περισσότερο στην προσπάθεια αναγνώρισης, γνώσης αυτών που διαβάζουμε.
Η πρώτη προσέγγιση εστιάζει στην κατάκτηση του μηχανισμού ανάγνωσης. Η εκμάθηση του ανθρώπου από τη νεαρή νηπιακή ηλικία των γραμμάτων, των συνδυασμών και συλλαβών τους με έμφαση στον ήχο τους και τη συσχέτισή τους με τις λέξεις που ήδη περιλαμβάνονται στο λεξιλόγιό τους, ενώ κάθε άγνωστη λέξη εξηγείται με αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου τους και διεύρυνση του γνωστικού τους επιπέδου.
Δυστυχώς όμως μετά επέρχεται το χάος. Ο μηχανισμός όπως κάθε μηχανιστική διαδικασία δεν ξεχνιέται, μα ο σκοπός της χρήσης του;;; Υπάρχει μέσα στη σχολική ζωή έστω και μία ώρα διδασκαλίας, μάθησης του γιατί μαθαίνουμε να διαβάζουμε;;;
Για να μην παρασυρθούμε σε απολογισμούς της μαθητικής μας ζωής, προτείνω να οδηγηθούμε στην εύρεση της απάντησης του ερωτήματος μέσα από μια εναλλακτική οδό, αυτήν της διατύπωσης ενός ισοδύναμης αξίας ερωτήματος: Ποιος σας έμαθε να επιλέγετε τι διαβάζετε; Ποιος σας οδηγεί σε αυτό στο οποίο θα αξιοποιήσετε το μηχανισμό της ανάγνωσης; Πολύ εύκολη απάντηση. Μα η ανάγκη ενημέρωσής μας και φυσικά τα ενδιαφέροντά μας. Ωραία μέχρι εδώ. Και μετά; Ποιος σάς έμαθε να επεξεργάζεστε αυτά που διαβάζετε;
Το σχολείο πάντως όχι. Γιατί δυστυχώς η έμφαση του υφιστάμενου εκπαιδευτικού συστήματος δίνεται ακόμα όπως και παλαιότερα στην αποστήθιση μηχανισμών καλλιέργειας και ανάπτυξης δεξιοτήτων καθώς και πληθώρας γνώσεων, τόσο γενικευμένων όσο και εξειδικευμένων. Η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης παραμελήθηκε και αφέθηκε στη μερίδα των πεφωτισμένων δασκάλων μας που μάς συνάντησαν κάποια στιγμή στη διάρκεια του μαθητικού μας βίου και τάραξαν λίγο τα λιμνάζοντα νερά της καθημερινότητάς μας με ερωτήματα που αφρούσαν το τι και το πώς.
Ο άμεσος αντίκτυπος φυσικά είναι όλες αυτές οι περιπτώσεις τόσων και τόσων που σιχάθηκαν το διάβασμα εν γένει και κατηγοριοποίησαν την ανάγνωση στις βαρετές, ανιαρές και πλήρως εξουθενωτικές ασχολίες. Το μακροπρόθεσμο όμως αποτέλεσμα είναι ακόμα χειρότερο για αυτούς που επιβίωσαν της πρώτης τους εμπειρίας με την Ανάγνωση και κατέληξαν οι Αναγνώστες του σήμερα. Αναγιγνώσκουν μανιωδώς τα πάντα και με υπερβολή. Είτε για να νιώσουν μια πρόσκαιρη ευχαρίστηση μια και τους προσφέρεται αφειδώς η ευκαιρία να ξεφύγει το μυαλό τους είτε για να μπορούν μετά να πουν ότι ξέρουν, ότι μαθαίνουν πολλά και να τα λένε στους άλλους σε μια προσπάθεια επίδειξης των γνώσεών τους.
Κουράστηκε η κοινωνία μας να ακούει ιθύνοντες αναγνώστες παντός είδους. Κουράστηκε από την πληθώρα αναμετάδοσης πληροφοριών και γνώσεων όλων αυτών που διαβάζουν μανιωδώς τα πάντα σχετικά με το τι γίνεται, τι μέλλει γενέσθαι και τι πρέπει να κάνουμε. Κουράστηκε από τις αναγνώσεις τις επιφανειακές που ουσιαστικά πυροδοτούνται από την ανάγκη επίδειξης χωρίς κανένα ίχνος εφαρμογής αυτών που διαβάζουν από πλευράς τους.
Το νεογέννητο μωρό που θηλάζει με λαιμαργία μια και το γάλα είναι η μόνη τροφή που μπορεί και πρέπει να δεχτεί ο οργανισμός του, θηλάζει λίγο λίγο. Και επανέρχεται όταν το αίσθημα της πείνας ξεπεράσει τον κορεσμό του. Αν δεχτούμε ότι η Ανάγνωση είναι τόσο ουσιαστική όσο το γάλα τους πρώτους μήνες ζωής του ανθρώπου, καιρός να μάθουμε να διαβάζουμε....πρόσληψη γνώσεων σταδιακή, επεξεργασία, εφαρμογή σε προσωπικό πρώτα επίπεδο και μετά πάλι από την αρχή. Τα γεγραμμένα δεν είναι προϊόντα κατανάλωσης ούτε μέσο κατάκτησης εξουσίας. Είναι μέσο αυτοβελτίωσης. Μόνο έτσι το μεγαλείο της Ανάγνωσης θα μπορέσει να αναδυθεί μέσα από τις τρικυμίες της εποχής μας.
¨Το διάβασμα, η ανάγνωση και οι ¨αναγνώσεις¨ τους....
Η Ανάγνωση αναγιγνώσκεται...δε γλιτώνει δηλαδή ούτε η ίδια ως πράξη τη διαδικασία απόπειρας ανάλυσης και ερμηνείας που διενεργείται από πλευράς του ανθρώπινου νου σχετικά με όλες τις πραγματοποιηθείσες ενέργειές του.
Πώς και γιατί διαβάζει ο άνθρωπος; Πώς μαθαίνει να διαβάζει; Και αφού μάθει πώς χρησιμοποιεί μετέπειτα αυτήν την αποκτηθείσα δεξιότητα;
Μεγαλώνουμε μαθαίνοντας την έννοια της ανάγνωσης τόσο με την κυριολεκτική όσο και με τη μεταφορική της σημασία. Κάθε εκπαιδευτικό σύστημα δομείται με βάση τα γερά θεμέλια της ανάγνωσης και γραφής, τα οποία θεωρούνται οι βασικές δεξιότητες πάνω στις οποίες θα οικοδομηθεί το λοιπό γνωστικό οικοδόμημα που οφείλει να ¨χτίζει¨ το σχολείο ως βασικός παράγονατας αγωγής. Παράλληλα όμως νουθετούμαστε από πλευράς των μεγαλυτέρων μας και πρωτίστως των εχόντων την ιδιότητα των μεντόρων μας, να μαθαίνουμε σταδιακά να ¨διαβάζουμε¨ τις εμπειρίες μας, τα χαρακτηριστικά μας, την ζωή μας.
Ποικίλες οι αναγνώσεις που πραγματώνονται από πλευράς μας με την έννοια της ερμηνείας των γεγονότων που μάς περιβάλλουν και καθορίζουν την μετέπειτα πορεία μας, τόσο ατομικά όσο και κοινωνικά. Μα ακόμα περισσότερες οι ελλείψεις που διαπιστώνονται από το αποτέλεσμα ή ακόμα και τη συχνότητα προσπάθειάς μας να ερμηνεύουμε. Λες και από τη στιγμή που ενηλικιωνόμαστε και βγαίνουμε οριστικά στο δρόμο που βρίσκεται μπροστά από την πύλη του σχολείου χάνουμε ολοκληρωτικά τη δεξιότητα της ανάγνωσης.
Ή μήπως πάλι αυτή η αλλοίωση της δεξιότητάς μας έχει ήδη αρχίσει από τα πρώτα βήματα απόκτησής της και καλλιέργειάς της εντός των ορίων του σχολείου μας;
Τι μαθαίνουμε αλήθεια να διαβάζουμε;
Ας ξεκινήσουμε κατ΄αρχήν από τη νοηματική και ευρύτερη σημασιολογική διαφορά των δύο λέξεων, διάβασμα και ανάγνωση. Ετυμολογικά προκύπτει ότι όταν διαβάζουμε, βαίνουμε, βαδίζουμε το δρόμο που ανοίγει μπροστά μας το νόημα των γεγραμμένων. Ενώ όταν αναγιγνώσκουμε, εμμένουμε περισσότερο στην προσπάθεια αναγνώρισης, γνώσης αυτών που διαβάζουμε.
Η πρώτη προσέγγιση εστιάζει στην κατάκτηση του μηχανισμού ανάγνωσης. Η εκμάθηση του ανθρώπου από τη νεαρή νηπιακή ηλικία των γραμμάτων, των συνδυασμών και συλλαβών τους με έμφαση στον ήχο τους και τη συσχέτισή τους με τις λέξεις που ήδη περιλαμβάνονται στο λεξιλόγιό τους, ενώ κάθε άγνωστη λέξη εξηγείται με αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου τους και διεύρυνση του γνωστικού τους επιπέδου.
Δυστυχώς όμως μετά επέρχεται το χάος. Ο μηχανισμός όπως κάθε μηχανιστική διαδικασία δεν ξεχνιέται, μα ο σκοπός της χρήσης του;;; Υπάρχει μέσα στη σχολική ζωή έστω και μία ώρα διδασκαλίας, μάθησης του γιατί μαθαίνουμε να διαβάζουμε;;;
Για να μην παρασυρθούμε σε απολογισμούς της μαθητικής μας ζωής, προτείνω να οδηγηθούμε στην εύρεση της απάντησης του ερωτήματος μέσα από μια εναλλακτική οδό, αυτήν της διατύπωσης ενός ισοδύναμης αξίας ερωτήματος: Ποιος σας έμαθε να επιλέγετε τι διαβάζετε; Ποιος σας οδηγεί σε αυτό στο οποίο θα αξιοποιήσετε το μηχανισμό της ανάγνωσης; Πολύ εύκολη απάντηση. Μα η ανάγκη ενημέρωσής μας και φυσικά τα ενδιαφέροντά μας. Ωραία μέχρι εδώ. Και μετά; Ποιος σάς έμαθε να επεξεργάζεστε αυτά που διαβάζετε;
Το σχολείο πάντως όχι. Γιατί δυστυχώς η έμφαση του υφιστάμενου εκπαιδευτικού συστήματος δίνεται ακόμα όπως και παλαιότερα στην αποστήθιση μηχανισμών καλλιέργειας και ανάπτυξης δεξιοτήτων καθώς και πληθώρας γνώσεων, τόσο γενικευμένων όσο και εξειδικευμένων. Η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης παραμελήθηκε και αφέθηκε στη μερίδα των πεφωτισμένων δασκάλων μας που μάς συνάντησαν κάποια στιγμή στη διάρκεια του μαθητικού μας βίου και τάραξαν λίγο τα λιμνάζοντα νερά της καθημερινότητάς μας με ερωτήματα που αφρούσαν το τι και το πώς.
Ο άμεσος αντίκτυπος φυσικά είναι όλες αυτές οι περιπτώσεις τόσων και τόσων που σιχάθηκαν το διάβασμα εν γένει και κατηγοριοποίησαν την ανάγνωση στις βαρετές, ανιαρές και πλήρως εξουθενωτικές ασχολίες. Το μακροπρόθεσμο όμως αποτέλεσμα είναι ακόμα χειρότερο για αυτούς που επιβίωσαν της πρώτης τους εμπειρίας με την Ανάγνωση και κατέληξαν οι Αναγνώστες του σήμερα. Αναγιγνώσκουν μανιωδώς τα πάντα και με υπερβολή. Είτε για να νιώσουν μια πρόσκαιρη ευχαρίστηση μια και τους προσφέρεται αφειδώς η ευκαιρία να ξεφύγει το μυαλό τους είτε για να μπορούν μετά να πουν ότι ξέρουν, ότι μαθαίνουν πολλά και να τα λένε στους άλλους σε μια προσπάθεια επίδειξης των γνώσεών τους.
Κουράστηκε η κοινωνία μας να ακούει ιθύνοντες αναγνώστες παντός είδους. Κουράστηκε από την πληθώρα αναμετάδοσης πληροφοριών και γνώσεων όλων αυτών που διαβάζουν μανιωδώς τα πάντα σχετικά με το τι γίνεται, τι μέλλει γενέσθαι και τι πρέπει να κάνουμε. Κουράστηκε από τις αναγνώσεις τις επιφανειακές που ουσιαστικά πυροδοτούνται από την ανάγκη επίδειξης χωρίς κανένα ίχνος εφαρμογής αυτών που διαβάζουν από πλευράς τους.
Το νεογέννητο μωρό που θηλάζει με λαιμαργία μια και το γάλα είναι η μόνη τροφή που μπορεί και πρέπει να δεχτεί ο οργανισμός του, θηλάζει λίγο λίγο. Και επανέρχεται όταν το αίσθημα της πείνας ξεπεράσει τον κορεσμό του. Αν δεχτούμε ότι η Ανάγνωση είναι τόσο ουσιαστική όσο το γάλα τους πρώτους μήνες ζωής του ανθρώπου, καιρός να μάθουμε να διαβάζουμε....πρόσληψη γνώσεων σταδιακή, επεξεργασία, εφαρμογή σε προσωπικό πρώτα επίπεδο και μετά πάλι από την αρχή. Τα γεγραμμένα δεν είναι προϊόντα κατανάλωσης ούτε μέσο κατάκτησης εξουσίας. Είναι μέσο αυτοβελτίωσης. Μόνο έτσι το μεγαλείο της Ανάγνωσης θα μπορέσει να αναδυθεί μέσα από τις τρικυμίες της εποχής μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου