Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1912)
Το 2013 συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννηση του Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Π. Καβάφη (1863-1933). Αυτός είναι και ο λόγος που το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Αθλητισμού και Πολιτισμού αποφάσισε ότι το έτος 2013 αφιερώνεται στον ποιητή, με αποτέλεσμα την οργάνωση συγκεκριμένων δράσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται με τη συνεργασία αρμόδιων κρατικών, ακαδημαι¨κών, πολιστιστικών και λογοτεχνικών φορέων.
Η αφιέρωση ενός έτους σε μία προσωπικότητα του χώρου των γραμμάτων ή της επιστήμης γενικότερα, συμβάλλει σημαντικά στην εξοικείωση των ανθρώπων του σήμερα με το έργο και τη ζωή ανθρώπων που συνέβαλαν ουσιαστικά στη διαφώτιση της ανθρωπότητας.
Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι κατά πόσο η εξοικείωση αυτή επιτυγχάνεται και φυσικά γιατί επιζητείται. Το στοίχημα κάθε τέτοιας πρωτοβουλίας τίθεται ουσιαστικά σε ένα σημείο: Ποιος είναι ο βαθμός στον οποίο επιτυγχάνεται η ενεργή συμμετοχή όλων ανεξαρτήτως ενδιαφερόντων και ηλικίας στον εκάστοτε εορτασμό; Και αλήθεια τι αναμένεται τελικά ως απόηχος της γιορτής;
Κάθε εραστής και πιστός ή άπιστος υπηρέτης της τέχνης αποκτά ηθελημένα ή ακούσια το δικό του κοινό είτε κατά τη διάρκεια της ζωής του είτε πολλές φορές μόνο μετά θάνατον. Μα οι καλεσμένοι μιας γιορτής που στοχεύει στην απόδοση τιμής στο έργο του δεν περιμένουμε να είναι αυτοί που ανήκουν στο ήδη διαμορφωμένο κοινό του.
Οι αιχμαλωτισμένοι από την αύρα και το περιεχόμενο -έτσι όπως βέβαια ιδίοις όμμασι το προσλαμβάνουν - ενός έργου, πάντα θα γιορτάζουν εκάστης αφορμής δοθείσης τον δημιουργό του. Μα οι παραμένοντες στο σκότος της αμάθειας ίσως έχουν μια ευκαιρία να θεαθούν κάτι που τους ξέφυγε στο διάβα της ζωής τους μέσα από έναν τέτοιο εορτασμό.
Το πρόβλημα βέβαια παραμένει ολοένα και εντονότερο. Ζώντας μια καθημερινότητα που κατακλύζεται από προσκλήσεις παντός είδους, πώς μπορούμε να βρούμε το κριτήριο για να ξεχωρίσουμε τη γιορτή που θα συμμετάσχουμε;;; Και ένα ακόμα πιο καίριο ερώτημα : Πώς θα βρούμε το χρόνο να παραστούμε στη γιορτή;
Ανεξαρτήτως των αξιόλογων εκδηλώσεων που οργανώνονται καθ'όλη τη διάρκεια του έτους, πρωτεύει ίσως μια επίσκεψη στο χώρο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών στον οποίο θα εκτίθενται σε μόνιμη βάση σε όλη τη διάρκεια του έτους προσωπικά αντικείμενα και χειρόγραφα του ποιητή.
Μέσα στη ''νύχτα'' που απειλεί να κρύψει το φως της ζωής μας, υπάρχει πάνατα κρυμμένη η θύμηση αυτού που η ψυχή μας αναζητά ακόμα και αν δεν έχει προλάβει μέχρι σήμερα να το ''δει''. Η θύμηση δε χρειάζεται απαραίτητα την ανάμνηση ενός γεγονότος που έχουμε ζήσει. Η θύμηση παίρνει σάρκα και οστά από την επιθυμία, ακόμα και αν αυτή βρίσκεται στη σφαίρα του αόριστου, του μη συγκεκριμένου, της έλλειψης μορφής. Και όταν η ψυχή επιζητά το ''φως'' της θα ''θυμηθεί'' να το αναζητήσει.
Πολλών τα ράφια μας έχουν ένα βιβλίο σκονισμένο του Κ.Π. Καβάφη. Και πολλών τα χέρια δεν έχουν ''θυμηθεί'' να το ανοίξουν. Μα αν την ώρα που το πέπλο της νυχτιάς έρχεται να αγκαλιάσει το κουρασμένο μας κορμί, αν εκείνη την ώρα αφεθούμε χωρίς φόβο στη ''θύμηση της αγαπημένης αίσθησης΄΄ στο όνομα της οποίας παλεύουμε και αγωνιζόμαστε, τότε έχουμε προλάβει να συμμετάσχουμε στη γιορτή της ψυχής μας.
Οι μελετητές και οι εργασίες και αναλύσεις τους πάνω στο έργο του Αλεξανδρινού ποιητή είναι πάμπολλες. Μα ελάχιστες είναι οι ευκαιρίες που δίνονται για ανάγνωση ή άκουσμα κάποιων στίχων του. Όποιος κυκλοφορεί με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς μπορεί να δει στίχους αναρτημένους σε αφίσες να προσπαθούν να του μιλήσουν. Όποιος παρακολουθήσει μια διάλεξη ή μια εκπομπή μπορεί να κάνει μια στιγμιαία στάση προσπαθώντας να καταλάβει ή να απομνημονεύσει αυτό που ακούει.
Μα όταν μια γιορτή τελειώνει αυτό που μένει είναι η αίσθηση. Και η αίσθηση σίγουρα δεν έχει να κάνει με απομνημόνευση. Αν μάλιστα είναι στιγμιαίας διάρκειας τότε η γιορτή ήταν μία ακόμα ευκαιρία να νιώσουμε ψευδεπίγραφα ότι κάτι κάναμε.
Για αποφυγή παρεξηγήσεων, επικροτώ κάθε πρωτοβουλία οργάνωσης εκδηλώσεων για την γνωριμία μας με την τέχνη. Επικροτώ την δημιουργία ευκαιριών για να καλούμε την τέχνη να επισκέπτεται την καθημερινότητά μας, να χαρίζει την αίσθηση της αιωνιότητας στο βραχύ και πολλές φορές άχαρο βίο μας. Μα ανησυχώ....ανησυχώ γιατί το να πιούμε ένα ποτήρι κρασί παρέα με την τέχνη ή να μοιραστούμε την κούπα του καφέ μας είναι μια στιγμιαία ευχαρίστηση που καμία σχέση δεν έχει με τη επίσκεψη της θύμησης.
Εξ αφορμής της φετινής μας εορτής λοιπόν καλοσωρίζω τη ''θύμηση'' του Αλεξανδρινού μας ποιητή και την προσκαλώ συμπορευτή και συνταξιδιώτισσά μας σε αυτό που καλούμαστε να ζήσουμε...
Και επειδή 'μπορεί τη ζωή μας να μην μπορούμε να την κάνουμε όπως θέλουμε μα μπορούμε ποτέ να μη σταματήσουμε την προσπάθεια για να μην την εξευτελίζουμε' - Όσο μπορείς -Κ.Π. Καβάφης (1913) '' Και αν δεν μπορείς να κάμεις τη ζωή σου όπως τη θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις- προτείνω να κρατήσουμε μέσα μας τη θύμηση ότι μπορούμε όντως να μην την εξευτελίζουμε.
Η ποίηση μιλάει με μοναδικά ξεχωριστό τρόπο σε κάθε αναγνώστη της. Τούτο κρατώντας εύχομαι έστω και μια δική σας μοναχική ανάγνωση ενός καβαφικού στίχου όχι μόνο φέτος μα κάθε στιγμή που η μνήμη της ψυχής σας την αναζητά.
