ΘΑ ΚΟΙΜΗΘΟΥΜΕ ΟΤΑΝ ΓΕΡΑΣΟΥΜΕ - ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

Όταν η ψυχή των πραγμάτων είναι τα λεφτά

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

Το να μιλάς για τα χρήματα σε περίοδο οικονομικής και κατ’ επέκταση κοινωνικοπολιτιστικής κρίσης, μπορεί να θεωρηθεί από ειρωνικό έως ανώφελο. Το να μιλάς όμως για την επίδραση τελικά των χρημάτων αυτών που όλος ο κόσμος αγωνιά να αποκτήσει στο όνομα της επιτυχούς επιβίωσης και να αποδεικνύεις τη γελοία και καταστροφική επίδρασή τους, ίσως είναι μια λάμψη φωτός στο σκοτάδι της δηθενικής μάθησης που μάς έχει περιβάλλει και μάς έχει σκοτεινιάσει το βλέμμα.

Μια τέτοια λάμψη αποτελεί το βιβλίο του Ιταλού Pino Corrias με τίτλο «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε», το οποίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική. Ο Pino Corrias ζει και εργάζεται στη Ρώμη. Στη διάρκεια της επαγγελματικής του πορείας έχει εργαστεί ως χρονικογράφος, σεναριογράφος και παραγωγός πολλών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών. Το μυθιστόρημα του με τίτλο «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε» (μτρ. Άννα Παπασταύρου) διηγείται την ιστορία του Όσκαρ Μαρτέλο, ενός παραγωγού της Τσινετσιτά, ενός απαιτητικού και δύσκολου χώρου του θεάματος. Γύρω από τον Όσκαρ ξετυλίγεται η ψυχοσύνθεση όλων των προσώπων που τον περιβάλλουν. Μια σύζυγος που βρίσκει διέξοδο στα μασάζ και στα ινστιτούτα ομορφιάς χωρίς καμία επιθυμία ουσιαστική για επαφή και επικοινωνία μαζί του, δύο κόρες με νευρώσεις, ένας καλός φίλος, ο σεναριογράφος Αντρέ, παγιδευμένος στο ανούσιο, επικίνδυνο και τόσο κουραστικό ψυχολογικά παιχνίδι της επιβίωσης στον κόσμο του θεάματος, η πρωταγωνίστρια της νέας του ταινίας, η Γιακαράντα που δέσμια της ομορφιάς της και της φήμης της ως ηθοποιός, φαίνεται καταδικασμένη να μη μπορεί να βρει την εσωτερική της ηρεμία και γαλήνη. Όλες οι δευτερεύουσες παρουσίες εξυπηρετούν το σκοπό του συγγραφέα που δεν είναι άλλος από την παρουσίαση του παράλογου τρόπου που φαίνεται να ζει και να λειτουργεί ο άνθρωπος του σήμερα, ειδικά όταν αφοσιώνεται με τη θέλησή του ή παρασύρεται κατά λάθος από το φρενήρη ρυθμό της απόκτησης υλικού πλούτου.

---

Είναι αρκετά τα μυθιστορήματα καθώς και οι ταινίες που έχουν καταπιαστεί με τον ανθρώπινο πόθο βίωσης της «χλιδάτης» ζωής και την επιβολή αυτού του τρόπου ζωής στον άνθρωπο του σήμερα, ο οποίος εντάσσεται ενεργά χωρίς τις περισσότερες φορές να καταλαβαίνει πώς, στο αέναο κυνήγι του χρήματος και της εξουσίας μέσω της απόκτησης περισσότερων χρημάτων. Το μυθιστόρημα του Pino Corrias όμως ξεχωρίζει όχι για την κεντρική του ιδέα αλλά για την λεπτομερή ψυχογράφηση των χαρακτήρων του. Η γραφή του, άμεση, απλή και εικονοπλαστική μάς εισάγει στο πνεύμα των χαρακτήρων του και η διήγηση μετατρέπεται σε ένα τρενάκι τρόμου στο οποίο επιβιβαζόμαστε και καταλήγουμε στην τελευταία σελίδα να αναρωτιόμαστε πάλι αυτό που πολλές φορές ασυνείδητα ή συνειδητά ξεχνάμε. Τι πρέπει να κάνει ο άνθρωπος για να μη βαριέται; Πρέπει να κατασκευάζει τεχνητά θέλω; Πρέπει να καταναλώνει την ενέργειά του στο να αυτοκοροϊδεύεται ότι τα χρήματα φέρνουν την ευτυχία; Πρέπει να επιθυμεί τις ακριβές βίλες, τα γρήγορα αυτοκίνητα, τις συναναστροφές με τις ωραίες, μοιραίες και ανεγκέφαλες στην ουσία υπάρξεις; Ή πρέπει να κάνει μια στάση και να θυμηθεί ότι ο Ορτέλο, ο κύριος ήρωας-πρωταγωνιστής του Pino Corrias είναι το σκιάχτρο που θα βάζαμε στο κομμάτι της γης που κερδίσαμε με τον ιδρώτα μας για να διώξουμε με φυσικό αλλά έξυπνο τρόπο τους απρόσκλητους εισβολείς;

Ο Κικέρων, Ρωμαίος ρήτορας και πολιτικός (106-43π.Χ) είχε πει μεταξύ άλλων «Pecunia Nervus belli /rerum» (η ψυχή του πολέμου / των πραγμάτων είναι τα λεφτά». Αν αναλογιστεί κανείς ότι από τότε η ανθρώπινη κυνικότητα είχε διαγνώσει ότι τελικά τα χρήματα και η απόκτησή τους μπορεί να προκαλέσει πόλεμο, αλλιώς εξαγοράζει την ψυχή όλων των πραγμάτων, έμψυχων και άψυχων, τότε καταλαβαίνει ότι τελικά ο άνθρωπος ποτέ δεν έπαψε να χάνει τον προσανατολισμό του για αυτό που αποκαλείται σκοπός ζωής. Βιβλία όπως το «Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε», αποτελούν ευκαιρία να κάνουμε τρόπο ζωής την πράξη και το κυνήγι αλλά με ανανεωμένο, αλλαγμένο σκοπό. Γιατί όταν γεράσουμε, χρόνο να κοιμηθούμε θα έχουμε. Αλλά αλήθεια πώς θα μπορείς να κοιμάσαι αν έχεις σπαταλήσει τη ζωή σου σε ανώφελες πρακτικές;  Καλή ανάγνωση.

«Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε»

---

Εκδόσεις Κριτική

Συγγραφέας: Pino Corrias
Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου
Α’ Έκδοση: 2017

1η Δημοσίευση : 21 Δεκεμβρίου 2017,
http://tetartopress.gr/otan-i-psychi-ton-pragmaton-ine-ta-lefta/

«Μια διαφορετική μέρα» -Εκδόσεις: Κριτική

Πιάνοντας τη λογική του ονείρου από το χέρι

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

Για τη λογική και την αδιαμφισβήτητη επίδρασή της στις ορθές κατά τον κοινά αποδεκτό τρόπο σκέψης έχουν ειπωθεί πολλά. Και σίγουρα ο άνθρωπος ως έλλογο ον δεν έχει λόγο αμφισβήτησης της δύναμής της. Μα μήπως έχει υποχρέωση εξέτασης της φύσεως της δύναμής της; Μήπως η λογική πολλές φορές δεν είναι παρά μια περιοριστική δύναμη που αδυνατεί να καταλάβει τους λόγους της καρδιάς; Μήπως η λογική της καρδιάς μπορεί κάλλιστα και ισοδύναμα να εξασφαλίσει πιθανότητες ευτυχίας; Γιατί τελικά όσο περισσότερο κοιτάς γύρω αναρωτιέσαι πώς γίνεται η κάθε μέρα να είναι ολόιδια επιτακτική, βαρετή, κουραστική, μονότονη και ελλιπής πληρότητας; Πώς γίνεται αλήθεια ολοένα και περισσότεροι να νιώθουν ότι δεν ζουν όπως θα ήθελαν;

Με την ερώτηση αυτή στο μυαλό διάλεξα να ταξιδέψω στον κόσμο του πιο πρόσφατου βιβλίου «Μια Διαφορετική Μέρα» του Στάμου Τσιτσώνη.

Επιθυμώντας να δω πώς μπορεί να δει μέσα από τους 24 διαφορετικούς ήρωες των ιστοριών του «Μια Διαφορετική Ημέρα» και να τη μοιραστεί μαζί μας, αφέθηκα στη μαγευτική γραφή του που για μια άλλη φορά αποδεικνύει ότι τελικά τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο σε αυτό που ονομάζουμε ζωή πέρα από το ότι πάντα υπάρχει και η άλλη πλευρά, η άλλη άποψη, η άλλη θέαση.

Η ακαδημαϊκή και επαγγελματική του πορεία ως μαθηματικού, οπλίζουν την πένα του Στάμου Τσιτσώνη με την τάση αμφισβήτησης του δεδομένου και ανοίγουν άλλα παράθυρα στο νου αναβαθμίζοντας θαρρείς την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε, όπως και στα πρότερα βιβλία του  «Χωρίς Απόδειξη» και «Πετεινός βορείων Προαστίων». Με μαγευτικό τρόπο τα 24 διηγήματα της νέας του συλλογής «Μια Διαφορετική Ημέρα» κατασκευάζουν την απόδειξη ενός πολλάκις και αδίκως καταδικασμένου μαθηματικού παράδοξου «η λογική που ωφελεί δεν υπάρχει αν δεν καταπατηθεί».

---

Μόνο αν βγεις έξω από τα κάγκελα που σου θέτει η επιβαλλόμενη λογική, μπορείς να δεις ότι το αλογάκι που λείπει από ένα καρουζέλ μπορεί να είναι το άλογο που προσφέρθηκε να περάσει απέναντι εσένα μετανάστη κολυμπώντας μέσα στην τρικυμία. Βλέπεις επίσης ότι πεθαμένος ουσιαστικά είσαι ακόμα και αν παραμένεις οργανικά ζωντανός, αν έχεις αποφασίσει να μένεις θαμμένος κάτω από την ανία, την οκνηρία, την ατολμία, το φόβο των γηρατειών. Βιώνεις τη θεραπευτική δύναμη των παραμυθιών, αφού το παραμύθι χωρίς τέλος καταφέρνει να πολεμήσει το θάνατο που απειλεί μια νεαρή ζωή. Κάθεσαι παρέα με τον Λέοναρντ Κοέν μπροστά στα Χερουβείμ και Σεραφείμ και αντιμετωπίζεις το ερώτημα «Είσαι έτοιμος για την αιωνιότητα;» Και απλώς χαμογελάς καθώς γεμίζεις με τη μνήμη των στιγμών αυτών της ζωής σου που έζησες με την ψυχή σου οπότε και έγιναν αυτομάτως αιώνιες συντρόφισσες σου σε κάθε χώρο και τόπο όσο άγνωστος και τρομακτικός και αν φαντάζει. Μόνο μια ζωή μετρημένη με τη μεζούρα της συνέπειας της τιμωρίας αν παραβείς το αναμενόμενο, έχει λόγο να φοβηθεί την αιωνιότητα.

Κάθε ένα από τα διηγήματά του αποκαλύπτει πτυχές της ανθρώπινης φύσης που ακόμα οι περισσότεροι αδυνατούμε να παραδεχτούμε, να αποδεχτούμε, να αναγνωρίσουμε, να θεαθούμε. Γιατί; Ίσως επειδή όπως τα μαθηματικά κινδύνεψαν να μείνουν στο μυαλό των περισσοτέρων ως η μόνη δυνατότητα υπολογισμών και ακριβών μετρήσεων, χωρίς ποτέ να τολμήσουν να ταξιδέψουν στο φιλοσοφικό τους μαγευτικό στοχασμό, έτσι και η ανθρώπινη φύση καταδικάστηκε εκ κατασκευής της κοινωνικής ευπρέπειας να μην τολμά να σκεφτεί το τι θα γινόταν αν; Τι θα γινόταν αν η ανατροπή δεν πραγματοποιούταν με σκοπό την απλή ατελέσφορη αντίδραση αλλά προέκυπτε από τη μαχητική ανάγκη και προσπάθεια του καθενός να ζήσει μια Διαφορετική Ημέρα;

Ίσως τελικά το χάος που τρέμουμε σε περίπτωση μη συνεπούς ακολουθίας κοινών κανόνων, να είναι μαθηματικά ελεγχόμενο αν θυμόμαστε ότι η εξίσωση με 2 αγνώστους την Ευτυχία και την Επιτυχία έχει πολλές μεταβλητές. Και όλες είναι στο χέρι της δικής μας επιλογής. Καλή Ανάγνωση!

«Μια διαφορετική μέρα»

---

Εκδόσεις: Κριτική

Συγγραφέας: Στάμος Τσιτσώνης
Α’ Έκδοση: 2017



Πρώτη Δημοσίευση
http://tetartopress.gr/pianontas-ti-logiki-tou-onirou-apo-to-cheri/

Γράμματα στον Άγιο Βασίλη

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

«Πολυαγαπημένε μου Άγιε Βασίλη. Πριν σου πω τι δώρο θέλω αυτά τα Χριστούγεννα, θέλω να σου θυμίσω ότι εμείς στο σπίτι μας δεν έχουμε καμινάδα και επειδή η μαμά και ο μπαμπάς κλείνουν πολύ καλά τις πόρτες και τα παράθυρα, σε παρακαλώ Άγιε μου Βασίλη, σε παρακαλώ να μην ξεχάσεις τα μαγικά σου αντικλείδια…».

Κάπως έτσι ίσως ξεκινούν αρκετά απ’ τα γραμματάκια των μικρών μας φίλων στον αγαπημένο τους Άγιο. Ένας Άγιος που όσες φορές και αν τον δουν σε φωτογραφίες, βιβλία, ταινίες, διαφημίσεις ή Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις ξέρουν πάντα μέσα τους ότι ο πραγματικός βρίσκεται χωμένος στο εργαστήριό του φτιάχνοντας τη μαγική συνταγή των Χριστουγέννων! Τώρα βέβαια αρκετοί από σας ίσως κουνήσετε το κεφάλι με αμφιβολία και σκεφτείτε «Σιγά που τα παιδιά σήμερα πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη. Απλώς είναι αρκετά έξυπνα και πονηρά μαζί και ξέρουν έστω και ασυνείδητα ότι πρέπει να μάς δείχνουν ότι πιστεύουν».

Μήπως όμως μάς ξεφεύγει κάτι; Μήπως η αμφιβολία μας αυτή πηγάζει κατά μεγάλο μέρος απ’τον αθεράπευτο «συγκεντρωτισμό» μας να αναλάβουμε εμείς και αυτόν τον ρόλο; Μήπως βιαζόμαστε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας και πέφτουμε στην παγίδα να επιβάλλουμε μία μορφή ωριμότητας στον τρόπο σκέψης τους που κινδυνεύει αν μη τι άλλο να καταστρέψει τη «μαγεία» των γιορτών που όλοι μας ανεξαιρέτως έχουμε ανάγκη;

Οι γιορτές είναι προ των πυλών και εμείς τρέχουμε πανικόβλητοι με τις ώρες στα καταστήματα αναζητώντας το δώρο που θα ικανοποιήσει περισσότερο το παιδί μας ενώ αυτό μπορεί να μένει ανικανοποίητο. Το αποτέλεσμα είναι ότι η ουσία του δώρου χάνει την πνευματική της διάσταση. Σε μια προσπάθεια λοιπόν να μας προλάβω να διατηρήσουμε τη μαγεία αυτών των ημερών που πρωτίστως αποζητούν την αγάπη μας και το καθάριο από τις σκοτούρες των υποχρεώσεων χαμόγελό μας, σκέφτηκα να θυμηθούμε γιατί γράφουμε γράμμα στον Άγιο Βασίλη.

Τι περιμένουν τα παιδιά μας τα Χριστούγεννα; Την αναβίωση ενός παραμυθιού φίλοι μου. Αυτό περιμένουν. Ο Άγιος Βασίλης δεν είναι θέμα γεωγραφίας και ούτε βέβαια θέμα ποσοτικά μετρήσιμο. Το έλκηθρό του, ο σάκος του με τα δώρα και η κάθοδός του από την καμινάδα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παραμυθένιας ατμόσφαιρας. Τα παιδιά μας δεν παίρνουν χαρά από το δώρο ή από την εμφάνιση αυτή καθεαυτή του Άγιου τους Βασίλη. Τα παιδιά μας νιώθουν σε όλο της το μεγαλείο την ευτυχία της αναμονής και της πίστης στα μαγικά θαύματα. Αυτό επιζητούν στο βάθος της καρδιάς τους γι’ αυτό και επιμένουν να γράφουν το γράμμα τους.

Ίσως ειδικά τα τελευταία χρόνια που σκεπάζονται από το μαυρισμένο νέφος ενός οικονομικού άγχους, πρέπει να χαιρόμαστε για την κατάρρευση της «καταναλωτικής μας ασπίδας». Περισσότερο από άλλες χρονιές ο Άγιος Βασίλης μπορεί να διεκδικήσει το σεβασμό και την αγάπη που του αξίζει.

Καιρός λοιπόν να γράψουμε και εμείς το δικό μας γράμμα στον αγαπημένο μας Άγιο. Πάρτε μολύβι και χαρτί και σκεφτείτε: Εσείς τι πραγματικά θέλετε τα φετινά Χριστούγεννα; Να ζήσετε το παραμύθι τους παρέα με τα παιδιά σας. Να παίξετε μαζί τους, να δώσετε την πνοή της δικής σας αγάπης σε αυτές τις άγιες μέρες, να κοιμηθείτε αγκαλιά παραδομένοι στη γλυκιά ζάλη της αναμονής του πρωινού που θα ανοίξετε τα πολύχρωμα κουτάκια που θα σας περιμένουν κάτω από το δέντρο. Μια πρόταση τελευταία… Μην ξεχάσετε στο γράμμα σας να γράψετε όχι μόνο τι θα θέλατε να πάρετε αλλά και τι θα θέλατε να δώσετε στα αγαπημένα σας πρόσωπα και γιατί. Και πριν το ταχυδρομήσετε στη μακρινή Λαπωνία ή κοντινή Καισαρεία διαβάστε το παρέα με τα μικρά ή μεγαλύτερα παιδιά σας. Γιατί οι λέξεις σας θα φανερώσουν την αθάνατη παιδική σας ψυχή και θα αποκαλύψουν την αναντικατάστατη μαγεία της προσφοράς! Αυτή τη μαγεία η οποία μαθαίνεται μαζί με την αίσθηση της ευθύνης μας να τη μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενιές!

Πρώτη δημοσίευση : 

http://tetartopress.gr/grammata-ston-agio-vasili/

Facebook0TwitterGoogle GmailGoogle+Share

Από άλλη οπτική 

Όταν η Χύτρα Ταχύτητας σφυρίζει ξανά

 28 Νοεμβρίου 2017 Newsroom  0 Comments

της Μαρίας Παπαμαργαρίτη

«Βίος ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος», Δημόκριτος, 470-370 π.Χ.

Δεν ξέρω πόσοι έχουν την ικανότητα να θυμούνται αγαπημένες ρήσεις όπως αυτή του Δημόκριτου. Άλλωστε είναι τόσες πολλές οι ρήσεις που έχουν γίνει κλασικές λόγω της αμετάβλητης αλήθειας που εκφράζουν για τον ανθρώπινο βίο, που δε χωρούν στα κατηγοριοποιημένα κουτάκια της μνήμης μας.

Πόσα να χωρέσουν αλήθεια; Και πώς; Μα όταν έρθει ένα ερέθισμα που μας της φέρνει μπροστά μας τότε αναφωνούμε εσωτερικά ή φωναχτά «Πω, Πω κοίτα τι είχε πει από τότε… πόσο αλήθεια είναι» και ξαφνικά μέσα σε αυτήν την κενή μας καθημερινότητα, τη μονότονα βαμμένη γκρίζα, έρχεται η απόχρωση της ρήσης και μετουσιώνεται στο πανδοχείο που θα μάς προσφέρει αυτόματα μια αγκαλιά και θα μας ξαποστάσει από τον κάματο της τόσο κουραστικής ώρες ώρες διαδρομής μας.

Γιατί αν μη τι άλλο συνειδητοποιούμε εξ αφορμής της ρήσης ότι αυτά που κατά καιρούς νιώθουμε, αυτά που σκεφτόμαστε ανομολόγητα και ενοχοποιημένα, δεν είναι παρά κοινές σκέψεις όλων μας. Υπήρξαν πολλοί που τα ένιωσαν και θα υπάρξουν ακόμα περισσότεροι που επίσης θα τα νιώσουν.

Ένα τέτοιο ερέθισμα που μάς θύμισε προχτές το Δημόκριτο και την ανάγκη της εορτής για να ξεφορτώνουμε τον κάματο της μακράς οδού μας, ήταν η πρόσφατη παράσταση της Θεατρικής Εταιρείας Λουξεμβούργου, «Όταν η Χύτρα Ταχύτητας σφυρίζει ξανά».

Οι υπεύθυνοι της σκηνοθετικής ομάδας στο εισαγωγικό σημείωμα του προγράμματος της παράστασης μνημονεύουν το Δημόκριτο, συστήνοντάς μας τα 6 μονόπρακτα που θα ξεδιπλώσουν μπροστά μας τη δική τους εορτή, το δικό τους πανδοχείο για τους ήρωές τους και κατ’επέκταση για εμάς τους συνοιδοιπόρους τους.
Βασικός πρωταγωνιστής κάθε μονόπρακτου ένα τραπέζι.

Το Κυριακάτικο τραπέζι μιας παραδοσιακής Ελληνικής οικογένειας με μοναδικό πια συνδαιτημόνα το χήρο σύζυγο και εγκαταλελειμμένο τρόπον τινά στη μοναξιά του πατέρα, το τραπέζι ενός διαμερίσματος, δώρο της πεθερούλας στο άτεκνο ακόμα ζευγάρι, που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στο ατομικό και κοινό τους Εγώ, το τραπέζι ενός Ελληνικού καφενείου κάπου στο Σικάγο, τόπος εξομολόγησης του μεγαλύύτερου σε ηλικία άντρα στο νεαρότερο συντοπίτη του και πρόσφατο μετανάστη.

Ακολουθεί το τραπέζι του σαλονιού ενός χρόνια παντρεμένου ζευγαριού βουτηγμένου στη δυστυχία της κρίσης όχι τόσο της οικονομικής αλλά περισσότερο της ψυχοσυναισθηματικής που χτυπάει σα ταμπούρλο τα σωθικά τους βγάζοντας τις άναρθρες κραυγές της χρόνια φυλακισμένης ψυχής τους στην παράνοια των δήθεν από τις κοινωνικές επιταγές επιβαλλόμενων επιλογών τους, αλλά και το τραπέζι το ακριβό από την Ιταλία, το κατασκευασμένο από ακριβό μαόνι, που αγοράστηκε ως αναμνηστικό του γαμήλιου ταξιδιού τους από τη σύζυγο.

Το μπλε του χρώμα ήταν η μόνη ένδιεξη αυτού που θα μπορούσε να είναι ο ωκεανός της αγάπης τους. Μα η αγάπη τους ανύπαρκτη κρύφτηκε πίσω από την αδιάκοπη μοιχεία του συζύγου. Και τελευταίο το τραπέζι μιας ψησταριάς στην εξοχή που προσπαθεί εις μάτην να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος του αρσενικού και θηλυκού συνδαιτημόνα. Μα πώς να συμβαδίζουν έστω και μόνο υπό τη σκέπη της ανάγκης ικανοποίησης της σεξουαλικής τους παρόρμησης δύο ψυχές ολότελα διαφορετικές;

Βλέπετε αυτό που είπε ο Δημόκριτος περί εορτών δεν περιορίστηκε μόνο στη σημασία της «ἑορτής» που έχουμε αποφασίσει να κρατήσουμε στη μεταξύ μας επικοινωνία. Η «ἑορτή» όπως μαρτυρεί η ετυμολογία της αρχικά σήμαινε την προσφορά εκ του ρηματικού τύπου «ἦρα»∙`«ἐπί ἦρα ἔφερον» στην Ομηρική εποχή οι πρόγονοί μας, δηλαδή «υπηρεσίες προσέφεραν».

Με τα χρόνια οι υπηρεσίες θεωρήθηκαν μόνο χαρωπής φύσεως, και έτσι η ἑορτή, έγινε η γιορτή, η συγκέντρωση χαράς και διασκέδασης.
Μα η Χύτρα Ταχύτητας με τα 6 μονόπρακτα μάς θύμισε ότι κάθε τραπέζι είναι μια προσφορά υπηρεσίας, μια ἑορτή, που προσφέρει απλούστατα την ευκαιρία να χαμηλώσεις ταχύτητα βρασμού και να παρακολουθήσεις τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου έτσι όπως κινδυνεύουν να πολτοποιηθούν στη χύτρα της άλλοτε σκληρής και αβάσταχτης πραγματικότητας, της από χρόνια ξεχασμένης πρότερης ζωής, της συνειδητής απόφασης να κινηθείς σε συμβατότητα με το ρυθμό βρασμού όλης της κοινωνίας, χωρίς να ελπίζεις, της πλαστής πραγματικότητας που εσύ κατασκευάζεις ως κόλπο επιβίωσης με τις επιπόλαιες επιλογές σου, ή της πεισματάρικης άρνησης να ανοιχτείς και να επικοινωνήσεις και της επίμονης κάλυψής σου πίσω από τα θεωρητικά σου ευαγγέλια γλωσσολογίας ή τις εμπειρίες της ζωής σου που μέχρι σήμερα ψευδεπίγραφα σε οπλίζουν με τη ψευδαίσθηση ότι εσύ τώρα ζεις, επειδή απλούστατα δεν αποφασίζεις να μοιραστείς τη ζωή σου μαζί με κάποιον άλλον.

Κάθε τραπέζι της Χύτρας Ταχύτητας είναι μια στάση. Μια στάση να θεαθούμε εμάς μέσα από τους άλλους που φαντάζουν τόσο μακριά και όμως είναι τόσο κοντά μας. Δεν υπάρχει θάνατος που δεν θα πονέσει, δεν υπάρχει γιατρικό απώλειας, δεν υπάρχει έρωτας που δε θα φανεί πεθαμένος περιμένοντας το φύσημά μας για να ξαναφουντώσει. Δεν υπάρχει εμπειρία χωρίς τίμημα μα αν αναγνωρίσεις το τίμημα τότε αναγνωρίζεις και το πώς έχει επηρεάσει εσένα. Δεν υπάρχει μοιχεία που δε θα πληγώσει, ή σχέση που δε θα κινδυνεύσει να πέσει στον καιάδα της ανουσιότητας ακριβώς επειδή ποτέ δε της δόθηκε χώρος να φυτρώσει παρά μόνο παραφορτώθηκε με στολίδια παράταιρα, όπως ένα ακριβό από μαόνι ενθύμιο ή δάνεια επίκτητων, κατασκευασμένων αναγκών. Δεν υπάρχει άνθρωπος που δε φοβάται να ερωτευτεί και δε θα κρυφτεί πίσω από τις δικές του δικλείδες ασφαλείας.

Μα σίγουρα υπάρχει παντού και πάντα ένα τσουκάλι, μια χύτρα που όλων μας τα συναισθήματα θα βρεθούν, θα μαγειρευτούν και όσο και να πολτοποιηθούν θα καταφέρουν να αναδύσουν τα αρώματα τους και τις γεύσεις τους. Το ερώτημα είναι, θα βρούμε χρόνο να κάνουμε μια στάση στο πανδοχείο μας για να τα γευτούμε;

Η Χύτρα Ταχύτητας πάντως μας προσέφερε αυτό το πανδοχείο, το γεμάτο αρώματα και γεύσεις που ικανοποίησαν και τη διψασμένη και πεινασμένη για ερεθίσματα ψυχή του θεατή. Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές και πρωταρχικά στους συγγραφείς των κειμένων – Όλγα Ιωαννίδου, Ελίτα Λεμονή, Χρήστος Πούρης, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Έφη Τριγκίδη, Lillo & Greg, Ρούλα Ζάννια- που απέδωσαν με καθάριο και προσιτό λόγο όλες τις αποχρώσεις της κάθε «ἑορτής». Καλή δημιουργική συνέχεια στη Θεατρική Εταιρεία Λουξεμβούργου (http://theatrikolux.wordpress.com).

 Πρώτη Δημοσίευση 

http://socialsecurity.gr/%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B7-%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE/%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CE%B7-%CF%87%CF%8D%CF%84%CF%81%CE%B1-%CF%84%CE%B1%CF%87%CF%8D%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82-%CF%83%CF%86%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CE%B9-%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%AC/

Μια φορά και έναν καιρό….*

της Μαρίας Παπαμαργαρίτη

αφιερωμένο στην επιμόνως ακαταλαβίστικη πραγματικότητα

παγιδεύτηκε ο άνθρωπος στους τέσσερις τοίχου ενός δωματίου που λέγεται βόλεμα. Στην αρχή είπε στον εαυτό του ότι χρειάζεται μια στάση. Να ξαποστάσει από τον κάματο του ταξιδιού του. Τόσο κουρασμένος ένιωθε που ούτε αντιλήφθηκε την παραμικρή ένδειξη πιθανής ύπαρξης των τοίχων .

Έπεσε στου ύπνου τη γλυκιά μέθη με χαμόγελο ικανοποίησης για το δρόμο που είχε διανύσει…ξύπνησε με κεφάλι βαρύ από την έλλειψη του οξυγόνου…γιατί όσο κοιμόταν τοίχοι χτίστηκαν ψηλοί που το’κρυψαν τον ορίζοντα μπροστά του. Ξύπνησε ζαλισμένος και φοβισμένος όπως ένιωσε από των τοίχων το ύψος, κατέληξε ότι το μόνο που μπορούσε προς τα παρόν να κάνει ήταν να ανοίξει παράθυρα για να δει έστω και λίγο από τα κομμάτια του ουρανού. Γρήγορα όμως πάλι δυστυχώς έβαλε στα παράθυρα κουρτίνες γιατί δεν άντεχε τη γυμνή τους θέα. Και έτσι και το λίγο του ουρανού που έβλεπε άρχισε να το κάνει ακόμα πιο λίγο. Αποφάσισε να βγει από την πόρτα και είδε ότι και οι άλλοι συνταξιδευτές του είχαν επίσης χτίσει τοίχους.

Τους χτύπησε την πόρτα, κάποιοι άνοιξαν, κάποιοι όχι…

κάποιοι από αυτούς που άνοιξαν είπαν ότι ήταν ακόμα κουρασμένοι,

κάποιοι ξεκίνησαν με όλες τις καλές προθέσεις αλλά κουράστηκαν στο δρόμο.

Και έμεινε ο άνθρωπος μόνος, απογοητευμένος, να πνίγεται από των τοίχων το ύψος…

γονάτισε, μαζεύτηκε, διπλώθηκε στα δύο, έγινε κουκίδα τόση δα μικρούλα καφέ, πάνω στου χώματος το μονόχρωμο υφαντό.

Θόρυβος ακούστηκε εκκωφαντικός, γκρεμίστηκαν οι τοίχοι και φάνηκε το απέραντο μπλε του ουρανού…

Μα ο άνθρωπος πουθενά…γιατί οι τοίχοι υψώνονται επειδή ο άνθρωπος τους το επιτρέπει…είναι η ανημποριά της αδυναμίας του, η αδράνεια, η δειλία και η εγκατάλειψη στων φόβων του και της ανασφάλειάς του το στράτευμα…χαμένος πια ο άνθρωπος κάτω από των τοίχων τα ερείπια…

ο άνθρωπος που ήρθε να πιει το μπλε του ουρανού και έφυγε διψασμένος…ο άνθρωπος…που ξέρει να κολυμπά αλλά ψάχνει για σωσίβια…που μετά το μπουσούλημα μπορεί να περπατήσει αλλά ψάχνει για μπαστούνι…που θέλει να κοιμηθεί και να απλώσει το κορμί του στης γης το πολύχρωμο σεντόνι…

Πού είναι ο άνθρωπος;;;μια κουκίδα, καφέ τόση δα απλωμένη και χαμένη πια στου χώματος το μονόχρωμο υφαντό…μια κουκίδα…και εμείς την πατάμε…

*Φράση αρχής ενός παραμυθιού. Ή ο τίτλος της σειράς κινουμένων σχεδίων «Μια φορά και έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος» της δεκαετίας του ’70, του Γάλλου Άλμπερτ Μπαρίγιε ο οποίος αγαπούσε πολύ τα παιδιά, και απέδειξε πόσο πολύ αγαπούν εγγενώς τη μάθηση. Αρκεί να τους προσφερθεί. Από σήμερα φράση που εξερευνά την επιμόνως ακαταλαβίστικη πραγματικότητα.

Πρώτη Δημοσίευση 20/11/2017

http://socialsecurity.gr/%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B7-%CE%BF%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CF%89%CF%82-%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%B2%CE%AF%CF%83/

Υετός

46 πτώσεις ύδατος με «αγαπητική ευγνωμοσύνη»

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

Σπάνια γράφω για βιβλία ποίησης. Το έχω άλλωστε ξαναπεί. Η ποίηση υπάρχει με ή χωρίς εμάς σε τούτον τον κόσμο τον μικρό, το μέγα και αν αποφασίσουμε να της γυρίσουμε την πλάτη, δεν καθρεφτιζόμαστε στο στραφαλιστό νερό της ζωής. Όσα βιβλία ποίησης και αν διαβάσεις,  πώς αλήθεια να σε θεαθείς αν δε σε δεις στην ποίηση του βλέμματος του άλλου; Μα σήμερα θα σας πω για ένα βιβλίο ποίησης. Ένα βιβλίο που κάθε του ένα από τα 46 ποιήματά του είναι η φωνή και το βλέμμα του άλλου που στέκεται απέναντί μας και μάς ζητάει μέσα από αυτόν να μάς θεαθούμε.

Η Αθηνά Καλλιμάνη γράφει «στη μητέρα μου με αγαπητική ευγνωμοσύνη» όπως λέει και στην αρχική της αφιέρωση 46 καθρεφτίσματα δικά της στο βλέμμα του άλλου ή στο βλέμμα των μυστηρίων της ζωής. Άλλες φορές σε πρόσωπο α’ πληθυντικό στην προσπάθειά της να αγκαλιάσει με τη φωνή της όλους εμάς που η καθημερινότητά μας «σέρνεται σα γέρικο άλογο»όπως έλεγε και η Σύλβια Πλαθ, και άλλες φορές σε πρόσωπο β’ ενικό απευθύνεται στο συνοδοιπόρο της με απορία, με θλίψη, με θυμό, με ευαισθησία, με ελπίδα. Ένα ψηφιδωτό των συναισθημάτων της γίνεται ο καθρέφτης της εν αναμονή μεταμόρφωσης που όλοι καρτερούμε.

Στάθηκα στην «Όμορφη Μέρα»  που το μέλλον κάνει κράτηση στην πρώτη θέση ελπίζοντας να εκτροχιαστεί. Στην εικόνα του προσφύγου που μακραίνει τα δάχτυλα στην «Προσφυγιά» ελπίζοντας να αγγίξει χώμα πατρίδας. Στο ομότιτλο της συλλογής«Υετός» που η ρέουσα βροχή, γέννημα του ουρανού κόβει τον ομφάλιο λώρο, αλλά αλήθεια είναι έτοιμος ο συνομιλητής της να μη χαθεί στης σιωπής του τα απόνερα; Μια στάση ακόμα ιδιαίτερα συγκινητική η «Αθέατη πλευρά» των αστεριών που το αφιερώνει στα παιδιά του Θεατρικού Εργαστηρίου της Πολυφωνικής χορωδίας Πάτρας. Είναι αυτή η μικρή τους αγκαλιά που φωλιάζει στο βλέμμα τους το μέσο που την ταξιδεύει στις καλά κρυμμένες από αδιάκριτα βλέμματα πλευρές της ζωής, εκείνες που μόνο η ψυχή που αναζητά την ποίηση μπορεί να θεαθεί. Η Αθηνά Καλλιμάνη ανήκει στις ψυχές που δε φοβούνται να θεαθούν τα συναισθήματά τους γι’αυτό και το μοιράζεται μαζί μας.

Ο Τάσος Λειβαδίτης είχε πει «Θυμάμαι παιδί που έγραψα κάποτε τον πρώτο στίχο μου. Από τότε ξέρω ότι δε θα πεθάνω ποτέ, αλλά θα πεθαίνω κάθε μέρα. Λειβαδίτης Τ.» Ο  «Υετός» είναι το δεύτερο βιβλίο ποίησης από την Αθηνά. Και κάτι μου λέει ότι θα ακολουθήσουν και άλλα. Γιατί η Αθηνά δείχνει να μη θέλει να φοβάται να πεθαίνει κάθε μέρα. Προτιμά να πεθαίνει κάθε μέρα και να ανασταίνεται μέσα από τις στάλες των στίχων της. Άλλωστε ο Όμηρος το είχε διαχωρίσει από τότε. Άλλο ο ὄμβρος (βροχή), άλλο η ψεκάς (ψιλόβροχο) και άλλο ο ὑετός (η καταρρακτώδη, συνεχόμενη βροχή από το αρχαίο ελληνικό ρήμα ὕω, στέλνω βροχή, βρέχω). Βρέχεται η Αθηνά από τα συναισθήματα της και δροσίζει και εμάς θέλοντας απλώς να μάς θυμίσει το αυτονόητο. Η ζωή ζει μόνο μέσα από τις καταιγίδες της. Καλή περιδιάβαση!

«Υετός»
Αθηνά Καλλιμάνη
Εκδόσεις ΤΟ ΔΟΝΤΙ, 2016

Πρώτη Δημοσίευση 08/06/2017
http://tetartopress.gr/46-ptosis-ydatos-me-agapitiki-evgnomosyni/

Λουδοβίκος ο Πρώτος - Βασιλέας των προβάτων

«Αυτό που είναι καλό για μένα, είναι καλό και για το λαό μου». Αλήθεια, είναι;

Γράφει: Μαρία Παπαμαργαρίτη 

---

Ναι, θα μπορούσε να απαντήσει κάποιος. Σαφώς και ναι. Γιατί αλήθεια αυτό που ωφελεί έναν άνθρωπο, να μην ωφελεί και τους άλλους; Χμμ, ίσως γιατί τελικά το ατομικό συμφέρον και η ατομική ευημερία δεν είναι εύκολο να συνάδει με το κοινό καλό. Είναι αυτό που είχε ειπωθεί δια στόματος Θουκυδίδη στον Επιτάφιο από το ηγέτη της Αρχαίας Αθήνας Περικλή. Ο ενεργός πολίτης που επιθυμεί να ευημερεί η πατρίδα του και να εκτελεί το καθήκον του δεν πρέπει να ξεχνά ότι μόνο μέσω της υπηρέτησης του κοινού καλού, μπορεί ο καθένας να ωφεληθεί ατομικά. Διαφορετικά, αν καθένας λειτουργεί με γνώμονα το ατομικό του συμφέρον, τότε η ευημερία όχι μόνο δεν έρχεται αλλά αντικαθίσταται από την εσωτερική, στείρα αλληλοφαγωμάρα.

Σήμερα μετά από τόσους αιώνες, μέσα σε αυτόν τον τυφώνα έκπτωσης και εκποίησης των αξιών και των πολιτικών θεσμών, η ευφυής πένα του αγαπημένου Ολιβιέ Ταλέκ (Olivier Tallec) έρχεται με ένα δικό του μύθο να στηλιτεύσει με την ειρωνεία, το χιούμορ και κάποιες απαλές δόσεις αυτοσαρκασμού το πρότυπο του απόλυτου, του υπεράνω όλων ηγέτη.

Είναι δύσκολο ένα βιβλίο να μπορεί να μιλήσει για το ίδιο θέμα σε διαφορετικής ηλικίας αναγνώστες. Μα ο Ολιβιέ κατορθώνει με τη βοήθεια της παραμυθίας να δώσει το μήνυμά του τόσο σε παιδιά όσο και σε μεγάλους. Βασικός του ήρωας ο Λουδοβίκος ο 1ος, ένα πρόβατο που τυχαία βλέπει ένα στέμμα να εγκαθίσταται στο κεφάλι του. Και έτσι απλά χάρη στο γύρισμα της τύχης γίνεται βασιλιάς των προβάτων των άλλων. Και τι κάνει ο βασιλιά των προβάτων «Λουδοβίκος ο Πρώτος»; Προσπαθεί να κυβερνήσει. Πώς; Ζητάει από όλα τα πρόβατα να περπατούν στη σειρά με βηματισμό προβάτου. Μετά αποφασίζει να διώξει μακριά του όλα τα άσχημα πρόβατα και να κρατήσει κοντά του μόνο τα όμορφα. Εννοείται ότι μέσα σε όλο αυτό το κύμα των μετταρυθμίσεών του βρίσκει σκήπτρο, βασιλικό κρεβάτι και τις λοιπές ανέσεις που χρειάζεται, ενώ υπηρετεί το ρόλο του με συνέπεια αφού βγάζει και κανένα λόγο στο λαό.

---

Και έτσι τα παιδιά βλέπουν με απλό τρόπο ότι κάποιος που αποκτά εξουσία ακόμα και έτσι απλά από τύχη όπως το πρόβατο Λουδοβίκος, μπορεί ξαφνικά να νιώσει τόσο δυνατός ώστε να επιβάλλει στους άλλους ακόμα και τον τρόπο που θα περπατήσουν. Επίσης τα παιδιά βλέπουν ότι η εξουσία μπορεί να τρελάνει και κάποιον αφού ο «Λουδοβίκος ο Πρώτος» με το που αποκτά το στέμμα αρχίζει να χωρίζει τα άλλα πρόβατα σε όμορφα και άσχημα. Μήπως τελικά η δύναμη που μπορεί κάποιος να νιώσει ότι έχει ή αυτή που ονειρεύεται να αποκτήσει δεν είναι και κάτι τόσο καλό; Ή μήπως είναι καλή η δύναμη αλλά μόνο αν έχεις μυαλό και μάθεις να τη χρησιμοποιείς για καλό όλων και όχι πρώτα για τη δική σου βολή;

Ο Ολιβιέ Ταλέκ, ταλαντούχος εικονογράφος με πορεία λαμπρή στο χώρο των εκδόσεων έρχεται με το πρώτο του βιβλίο με δικό του κείμενο και εικονογράφηση να φωτογραφήσει αλληγορικά την πρόσκαιρη, τυχαία, περίεργη και παράξενη φύση της πολιτικής εξουσίας. Ο λαός κατευθύνεται από τον ηγέτη του. Μα αν ο ηγέτης του δεν εκλέγεται με συνειδητότητα τότε λειτουργεί όπως το πρόβατο ο «Λουδοβίκος ο Πρώτος». Δημιούργημα της τύχης, της απογοήτευσης από τα κακώς κείμενα της πολιτικής και των κομμάτων, της επίδρασης των ΜΜΕ που χτίζουν και γκρεμίζουν είδωλα σε λιγότερο από μια νύχτα, οι πολιτικοί ηγέτες του σήμερα καθρεφτίζονται στο πρόσωπο του προβάτου Λουδοβίκου του 1ου του Ολιβιέ.

Και μπορεί τα νεαρότερα παιδιά στην αρχή απλώς να γελάσουν μα την επόμενη φορά που θα δουν κάποιον να προσπαθεί να τους περιορίσει τη διαφορετικότητά τους, να τους φυλακίσει μέσα στο ασφαλές κελί του κομφορμισμού και να τους παπαγαλίσει ότι «αφού αυτό που λέω εγώ κάνει καλό σε μένα, ε τότε θα κάνει καλό και σε εσάς», θα θυμηθούν τον ήρωα «Λουβοδίκο τον Πρώτο» που ένα πρόβατο ήταν και έτσι όπως ο αέρας του έβαλε στο κεφάλι το στέμμα, έτσι ο αέρας ήρθε στο τέλος του παραμυθιού και άρπαξε το στέμμα για να το ταξιδέψει σε ένα άλλο κεφάλι.

---

Συγχαρητήρια στον Ολιβιέ Ταλέκ που με τη δύναμη του παραμυθιού διδάσκει σε όλους μας μια επίπονη αλήθεια για την πολιτική. Μπορεί ως ηγέτης να υπάρξεις τόσο μέχρι το επόμενο φύσημα του ανέμου, μα αυτό που θα πράξεις είναι αυτό που μπορεί ακόμα και τον άνεμο να τον πείσει να μην ξαναφυσήξει δυνατά. Ναι η εξουσία έχει τη δύναμη να κάνει τον κόσμο να γυρίζει, μα μόνο αν ο κόσμος αποφασίσει να μην αφήσει την εκλογή των εξουσιαστών του στο τυχαίο φύσημα ενός ανέμου. Πολλά τα θέματα που αγγίζει και πυροδοτεί ο Ολιβιέ Ταλέκ σχετικά με την έννοια της εξουσίας. Συγχαρητήρια στις εκδόσεις Αngelus Novus που προχώρησαν στη μετάφραση και έκδοση αυτού του παραμυθιού του Ολιβιέ και φυσικά συγχαρητήρια στην Μαρία Αγγελίδου για την εξαιρετική μεταφραστική της απόδοση.

Πάντα πίστευα στην παραμυθητική, διδακτική και μαγευτική επίδραση των μύθων. Και αυτό το παραμύθι μου το επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά. Καλή ανάγνωση. Α, και μην νομίζετε ότι η εξουσία δε σας αφορά. Αν δεν έχετε την «εξουσία» του εαυτού σας τότε θα είστε ένα πρόβατο που κάποιες φορές λόγω τύχης θα απολαμβάνει κάποιες ανέσεις. Μα αυτές οι ανέσεις αλήθεια οι εφήμερες αξίζουν την «προβατοποίησή» μας;

Λουδοβίκος ο Πρώτος – Βασιλέας των προβάτων
Olivier Tallec
Απόδοση: Μαρία Αγγελίδου
Εκδόσεις Angelus Novus, 2016

Facebook63TwitterGoogle GmailGoogle+Ανταλλαγή

http://tetartopress.gr/afto-pou-ine-kalo-gia-mena-ine-kalo-ke-gia-to-lao-mou-alithia-ine/