Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ-Υψιπύλη, η βασίλισσα του αίματος-ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΔΟΥ ΠΟΘΟΥ

Η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου, καταγόμενη από τη Μύρινα της Λήμνου, σε αυτό το βιβλίο της, το 18ο κατά σειρά ιεράρχησης μυθιστόρημά της (Εκδόσεις Πατάκης , Μάιος 2010) ΄παγιδεύεται' όπως χαρακτηριστικά η ίδια αναφέρει 33 αιώνες μετά σε μια ιστορία της οποίας η αρχή βρίσκεται στο αίμα.
Οι Ελληνικοί μύθοι που κρύβονται στου χρόνου τα ανείπωτα ή φανερά μονοπάτια χαρακτηρίζονται αν μη τι άλλο από τη μαγική τους ικανότητα να διεισδύουν ο ένας στον άλλο δημιουργώντας συνεχείς, αλλεπάλληλες στρώσεις που αναδύονται ως ζωντανοί οργανισμοί όπως αναδύεται η ψυχή του Ελληνικού λαού μέσα στο πέρασμα των χιλιετιών της ζωής της.
Πολλά τα ερεθίσματα και οι σκέψεις που προκαλούν με κυρίαρχη τη συνειδητοποίηση ότι τελικά το πεπρωμένο του ανθρώπου δεν είναι άλλο από τη δοκιμασία της αντοχής του, της ψυχικής του δύναμης να αντέξει τη δυστυχία που διαδέχεται τις ευτυχισμένες στιγμές του. 'Πάντα τη μεγάλη ευτυχία τη διαδέχεται ένας πόνος, όμως ποτέ κανείς δε μετάνιωσε για τις ευτυχισμένες ημέρες που έζησε.΄Είναι αυτές που θα μεγαλύνουν τη ψυχή σου και θα κάνουν το πνεύμα σου πλούσιο, έτσι που να μπορείς να ζεις μέσα στη γνώση' φέρεται κατά τη συγγραφέα να λέει η μάντισσα Πολυξώ στην Υψιπύλη. Και απορημένη η νέα γυναίκα αναρωτιέται με πόνο, φωναχτά: 'Και τι να την κάνω τη γνώση σαν είμαι δυστυχισμένη; ' και η απάντηση έρχεται από τη γερόντισσα την οπλισμένη με τη δύναμη της πρόβλεψης 'Έτσι και αλλιώς δε μπορείς να ξεφύγεις. Είναι αυτό το πεπρωμένο σου'.
Γεννιέται ο άνθρωπος κατά τύχη, κατά του έρωτα και του μεγάλου πόθου το παράγγελμα, κατά τη βούληση της μοίρας, των θεών, του θεού, λόγω της αέναης κίνησης της ζωής της ίδιας στο σύμπαν...γεννιέται και κουβαλά, όπως η χελώνα το καβούκι της, από τη στιγμή της δημιουργίας του το παράλογο κατά πρώτο βλέμμα της τραγικότητάς του, αλλά τόσο λογικά νομοτελειακό...κάθε στιγμή ευτυχίας, κάθε πράξη έχει το τίμημά της είτε αυτό ονοματίζεται δυστυχία, πόνος, στέρηση, απώλεια, τιμωρία...
Και έτσι με αυτές τις αποσκευές ξεκινά η συγγραφέας μας το ταξίδι της στην ιστορία ενός από τους μεγαλύτερους έρωτες των κοινών θνητών...τον έρωτα της Υψιπύλης και του Ιάσονα, του αρχηγού της Αργοναυτικής εκστρατείας.
Μια ιστορία σημαδεμένη και χαρτογραφημένη στου χρόνου τον απύθμενο ωκεανό από το αίμα, τον έρωτα, την αρχέγονη ανάγκη της αναπαραγωγής, την αξιοπρέπεια, την ύβρη και τη νέμεση. Μια ιστορία που ντύνεται μουσικά με τις θεϊκές μελωδίες της λύρας του Ορφέα στην 'ανεμόεσσα' όπως ο Όμηρος χαρακτηρίζει Λήμνο. Ένα νησί που κάθε πέτρα του αναπνέει το ειδικό βάρος της ιστορίας του. Ένα νησί χιλιοτραγουδισμένο και ξακουστό για τη φυσική του ομορφιά, το χρυσαφί χρώμα του,το σεληνιακό του τοπίο, το γλυκό του κρασί, το πένταθλον που ως αγώνισμα καταργήθηκε από τους Ολυμπιακούς το 1924, τα Καβείρια μυστήρια... Ένα νησί που έπεσε θύμα της οργής της Αφροδίτης και οι γυναίκες του, οι Λήμνιες -όπως έχουν μνημονευθεί-πήραν το δίκιο τους στα χέρια τους.
Χτυπήθηκαν οι Λήμνιες από την αρρώστεια και δεν ήταν πια ποθητές από τους άντρες τους που γύρεψαν να βρουν τον έρωτα στην αγκαλιά των γυναικών που έφεραν από τη Θράκη. Άκουγαν τους ψίθυρους αλλά και τη φωνή τη δυνατή της ηδονής από το σμίξιμο το ερωτικό των αντρών τους με τις Θρακιώτισσες ερωμένες τους. Και έκλαιγαν με οργή με τις πληγές στο σώμα τους να κακοσμούν και να αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Τρελάθηκαν από την αίσθηση της προδοσίας και ένα βράδυ συγκεντρώθηκαν στην άκρη του απόκρημνου βράχου και πήραν την απόφαση, ίδιες μαινάδες. Άλλη σωτηρία δεν υπήρχε γαι την περηφάνια τους. Για της προσωπικότητάς τους την σωτηρία από την απαξίωση που βίωναν σε καθημερινή βάση. Θα έπνιγαν στο αίμα όλο το νησί. Κανένα αρσενικό δε θα έμενε ζωντανό. Γέροι, νέοι, τα παιδιά τους, κάθε εκπρόσωπος του αντρικού φύλου θα σκοτωνόταν από το ίδιο τους το χέρι.
Και φυσικά και οποιαδήποτε γυναίκα έμπαινε εμπόδιο στο σχέδιό τους. Και η Υψιπύλη, που το όνομά της φέρει το υψηλό τόξο και την πύλη της σελήνης, κόρη του βασιλιά του νησιού Θάοντος, κρυφά εκείνο το βράδυ το αιματηρό,κρυμμένη κάτω από το πέπλο της υποκρισίας ότι συμφωνεί με την απόφασή τους τούτη, αλείφει με κερί μέσα στο σκοτάδι το καλάθι με το οποίο θα φυγαδεύσει τον πατέρα της αφήνοντάς τον στην αγκάλη της θάλασσας. Και έτσι και έγινε. Η λαίλαπα της τρέλας έδρεψε κάθε ζωή άντρα και ο Θάων φυγαδεύτηκε χωρίς καμιά τους να το μάθει. Και η μητριαρχική κοινωνία που είδε το φως της αυγής την επόμενη μέρα έμεινε με το κεφάλι ψηλά συνεχίζοντας τη ζωή της. Μια ζωή όμως στερημένη ολοκληρωτικά από τη χαρά της ερωτικής αγάπης. Βρέθηκαν οι Λήμνιες ξαφνικά λόγω της καθ'όλα δίκαιης απόφασής τους να γίνονται Αμαζόνες. Μόνο που δεν είχαν σκεφτεί ότι κανείς δεν μπορεί να πάει ενάντια στη φύση του. Και φορτώθηκαν μια μοίρα που οι ίδιες επέλεξαν.
Όλα όμως ήταν προδιαγεγραμμένα. Γιατί η αρχέγονη δίψα του αίματος που τις κυρίευσε με τις ρίζες της βαθιά χωμένες στην αβυσσαλέα στιγμή της ομαδικής τρέλας που υπάρχει στα γονίδια όλων μας, ήταν προδιαγεγραμμένη να ακολουθηθεί από την εξίσου δυνατή αρχέγονη δίψα της αγάπης. Η Λήμνος σύμφωνα με τις γραφές ήταν ο πρώτος σταθμός της Αργώς μετά την εκκίνησή της από τους Αφέτες με την ευλογία του μάντη Μόψου. Και η Λήμνια Ιφινόη κάνει τη συμφωνία με τον πρώτο Αργοναύτη, τον Αιθαλίδη που τολμά να πατήσει το πόδι του στο νησί κατεβαίνοντας από την Αργώ ‘Θα σας φιλοξενήσουμε στο νησί αλλά θα μας υποσχεθείτε ότι θα σμίξετε ερωτικά με όλες τις γυναίκες-όσες μπορούν ακόμα να κάνουν παιδί...’
Και ήρθε η αγάπη η ατελεύτητη να ενώσει τα κορμιά και τις ψυχές των δύο νέων, της Υψιπύλης και του Ιάσονα, με καρπό δύο αρσενικούς απογόνους, με τον Εύηνο το μετέπειτα βασιλιά του νησιού τον έναν από αυτούς. Και η απειλή η επερχόμενη του χωρισμού τους δεν μπόρεσε να μειώσει το ατελεύτητο της αγάπης τους έτσι όπως ταξίδεψε σε κείνο το τοπίο των ασημιών μέσα στο χρόνο. Γιατί η Κολχίδα υπήρχε και η Αργώ έφυγε για την εκπλήρωση του σκοπού της, μα η αγάπη που γεννήθηκε μένει μέχρι σήμερα ολοζώντανη να είναι η κάθαρση της τραγικότητας των γυναικών εκείνων της Λήμνου που οδηγήθηκαν στη συντριβή για να ενανιτωθούν στην αδικία της θεάς του Έρωτα.
Η Μαρία Λαμπαδαρίδου-Πόθου σε αυτό το βιβλίο της προσπάθησε να σεβαστεί το σπαραγμό των γυναικών εκείνων και να δείξει ότι κάθε ανθρώπινο πλάσμα ασχέτως των πράξεών του αξίζει το σεβασμό μας όταν προσπαθεί ενάντια στη φύση του την ίδια να πολεμήσει την αδικία με την οποία τον ντύνει η ζωή. Υμνεί με αυτό της το μυθιστόρημα τη μεγαλύτερη ίσως αλήθεια του βίου μας όπως με την πένα της αποτυπώνει ‘ το πάθος και ο σπαραγμός, το πενθος, ο καθαρμός, είναι από τα δομικά στοιχεία της ψυχής, όχι μόνο της αρχέγονης αλλά και της σημερινής. Με τελευταία τελετουργία την αγάπη και το χωρισμό’. Δεν ξέρει όπως χαρακτηριστικά και η ίδια αναφέρει στο τέλος, αν πρέπει να χαρακτηρίσει το πόνημά της ‘μυθιστόρημα ή τελετουργικό δρώμενο’. Μετά το ταξίδι που μου επέτρεψε η ανάγνωσή του να ζήσω συμφωνώ μαζί της ...είναι μια ‘ποιητική του άδυτου της ψυχής. Μια ποιητική ξενάγηση στις μυθικές διαδρομές του χρόνου και της ανθρώπινης ψυχής’.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου